نشریه زیست‌شناسی گیاهی ایران

بهبود شاخص‌های جوانه‌زنی، ویژگی‌های رشدی و بیوشیمیایی گیاهچه نیل تحت تنش شوری از طریق پرایمینگ بذرها با سرکه چوب پسته

سمیه بحرآسمانی؛ اعظم سیدی؛ شهناز فتحی؛ مهرانگیز جوکار

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 22 اسفند 1401

https://doi.org/10.22108/ijpb.2023.135181.1298

چکیده

پژوهش حاضر در قالب طرح پایه کاملأ تصادفی انجام شد. از بذرهای پرایم نشده (شاهد)، هیدروپرایمینگ و پرایم شده با غلظت‌های 300 و 200 برابر رقت سرکه چوب پسته در شرایط شوری صفر 50، 100 و 150 میلی مولار کلرید سدیم استفاده ... بیشتر پژوهش حاضر در قالب طرح پایه کاملأ تصادفی انجام شد. از بذرهای پرایم نشده (شاهد)، هیدروپرایمینگ و پرایم شده با غلظت‌های 300 و 200 برابر رقت سرکه چوب پسته در شرایط شوری صفر 50، 100 و 150 میلی مولار کلرید سدیم استفاده شد. نتایج نشان داد با افزایش سطح شوری، درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی، ضریب سرعت جوانه زنی و شاخص بنیه گیاهچه، وزن تر و خشک گیاهچه، درصد ماده خشک، طول ریشه‌چه و مقدار آنتوسیانین به‌طورمعنی داری کاهش و متوسط زمان جوانه‌زنی، مقدار قندهای محلول کل، رادیکال های آزاد اکسیژن و مالون دی آلدئید به طور معنی داری افزایش یافت. پرایمینگ بذرها با سرکه چوب پسته اثر بهبود دهنده‌ای بر درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، شاخص وزنی بنیه گیاهچه در شرایط شوری داشت و متوسط زمان جوانه زنی را به طورمعنی داری کاهش داد. پرایمینگ بذرها با سرکه چوب پسته 300 و 200 برابر رقت در شرایط عادی و شوری 50 میلی مولار اثر بهبود دهنده ای بر ویژگی های مورفولوژیکی گیاهچه نسبت به بذرهای پرایم نشده داشتند. همچنین پرایمینگ بذرها با سرکه چوب پسته 300 برابر رقت در شرایط شوری تا 100 میلی مولار به طورمعنی داری تأثیر کاهش دهنده ای بر مقدار قندهای محلول و مالون دی آلدئید گذاشت و سبب بهبود وضعیت بیوشیمیایی گیاهچه ها در مقابل تنش اکسیداتیو گردید. به طورکلی به نظر می رسد سرکه چوب پسته 300 برابر رقت به عنوان عامل تعدیل کننده اثرات منفی ناشی از تنش شوری در پرایمینگ بذر نیل کاربردی‌تر و اقتصادی‌تر باشند.

مشاهده مقاله

کاربرد اسیدسالیسیلیک و سیلیکون بر برخی شاخص‌های فیزیولوژیکی و آناتومیکی گیاه دارویی گل سازویی (Scrophularia striata L.) تحت تنش خشکی

فریبا شوهانی؛ آرش فاضلی؛ سیاوش حسینی سرقین

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 06 خرداد 1402

https://doi.org/10.22108/ijpb.2023.137115.1315

چکیده

در عصر حاضر، کمبود آب یکی از چالش‌های اصلی زیست محیطی برای گیاهان است که منجر به اختلالات متابولیکی و فیزیولوژیکی می‌شود، و در سالهای اخیر مورد توجه محققان قرار گرفته است. سالیسیلیک اسید و سیلیکون به ... بیشتر در عصر حاضر، کمبود آب یکی از چالش‌های اصلی زیست محیطی برای گیاهان است که منجر به اختلالات متابولیکی و فیزیولوژیکی می‌شود، و در سالهای اخیر مورد توجه محققان قرار گرفته است. سالیسیلیک اسید و سیلیکون به عنوان دو تعدیل کننده تنش خشکی در گیاهان شناخته شده‌اند. لذا، پژوهش حاضر در قالب فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی درسه تکرار در شرایط گلخانه‌ای در دانشگاه ایلام در سال 1400-1399 انجام گردید. در این پژوهش تنش خشکی در دو سطح (100 و50 درصد ظرفیت زراعی)، اسیدسالیسیلیک (SA) در دو سطح (صفر و100پی پی ام)، سیلیکون (Si) در دو سطح (0 و 1 گرم در لیتر) برصفات سرعت فتوسنتز، پارامترهای تبادل گازی، محتوی رطوبت نسبی برگ، پروتئین کل و شاخص‌های آناتومیکی بررسی شد. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که تنش خشکی باعث افزایش محتوی نسبی آب برگ، سرعت فتوسنتز، پارامترهای تبادل گازی، محتوی پروتئین کل و افزایش نشت یونی گردید. شد و همچنین از لحاظ ساختاری باعث کاهش عرض روزنه، عرض سلول‌های نگهبان روزنه، تراکم روزنه در واحد سطح و قطر آوند چوبی و آبکش را باعث شد. کاربرد اسیدسالیسیلیک و سیلیکون باعث بهبود سرعت فتوسنتز، پارامترهای تبادل گازی، رطوبت نسبی و پروتئین کل در اندام هوایی شد همچنین محلول پاشی اسیدسالیسیلیک و سیلیکون به بهبود شاخص‌های آناتومیکی ناشی از تنش خشکی منجر شد. نتایج کلی نشان داد که تنش خشکی اثرات منفی بر گیاه دارویی گل سازویی دارد که کاربرد اسیدسالیسیلیک و سیلیکون می‌تواند تحمل تنش خشکی را در گیاه بهبود بخشد.

مشاهده مقاله

تأثیر کاربرد روی، فسفر و تلقیح با قارچ اندوفیت Serendipita indica بر رشد و عملکرد توت فرنگی در سیستم هواکشت

محسن دیهیم؛ مهدی قبولی؛ زهرا موحدی؛ مجید رستمی

دوره 14، شماره 2 ، شهریور 1402، ، صفحه 1-20

https://doi.org/10.22108/ijpb.2023.135238.1299

چکیده

از جمله روش‌های افزایش رشد و عملکرد گیاهان، تغذیه مناسب و استفاده از میکروارگانیسم‌های مفید است. پژوهش حاضر، با هدف بررسی تأثیر قارچ اندوفیت Serendipita indica و محلول‌دهی روی و فسفر بر رشد و عملکرد توت‌فرنگی ... بیشتر از جمله روش‌های افزایش رشد و عملکرد گیاهان، تغذیه مناسب و استفاده از میکروارگانیسم‌های مفید است. پژوهش حاضر، با هدف بررسی تأثیر قارچ اندوفیت Serendipita indica و محلول‌دهی روی و فسفر بر رشد و عملکرد توت‌فرنگی در سیستم هواکشت انجام شد. این آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل تلقیح با قارچ اندوفیت S. indica (تلقیح‌نشده و تلقیح با میسیلیوم قارچ) به‌عنوان فاکتور اول و تیمار با کود روی و فسفر (8/0 گرم سولفات روی، 2/1 گرم مونوپتاسیم فسفات، ترکیب روی- فسفات، بدون کود) به‌عنوان فاکتور دوم است. نتایج نشان داد تأثیرات اصلی تیمار کودی و قارچ و اثر متقابل آن‌ها در کلیه صفات مورد بررسی به‌استثناء میزان پروتئین کل و وزن خشک معنی‌دار بود. نتایج بدست‌آمده همچنین، نشان داد که تلقیح با قارچ و محلول‌دهی روی و فسفر باعث افزایش صفاتی مانند تعداد گل، تعداد میوه، زیست‌توده اندام هوایی و ریشه، کلروفیل، قند محلول کل، پروتئین کل و آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان می‌شود. در مجموع، می‌توان نتیجه گرفت تأثیر تیمارهای کودی فسفر و روی به همراه قارچ اندوفیت S. indica باعث بهبود صفات فیزیولوژیک و عملکرد توت‌فرنگی شده است. از طرف دیگر، تأثیرات مثبت کاربرد همزمان محلول‌دهی کودی و تلقیح با قارچ بیشتر از کاربرد منفرد کود و قارچ است. بنابراین، به نظر می‌رسد استفاده بهینه از عناصر مهمی نظیر فسفر و روی در کنار کاربرد قارچ‌های همزیست اندوفیت می‌تواند به عنوان یک راهکار مناسب برای افزایش رشد و عملکرد توت‌فرنگی در نظر گرفته شود.

برخی شاخصهای مورفولوژیک و فیزیولوژیک گیاه آلوئهورا (Aloe vera) تحت تیمار پسابهای شهری و صنعتی

ساره ابراهیمی نوکنده؛ سید مهدی رضوی؛ منصور افشار محمدیان

دوره 14، شماره 1 ، خرداد 1401، ، صفحه 1-16

https://doi.org/10.22108/ijpb.2022.134064.1291

چکیده

یکی از معضلات محیط ‌زیستی، آلودگی خاک به فلزات سنگین موجود در پساب‌های شهری و صنعتی است و پالایش این آلودگی‌ها توسط گیاهان، روشی مقرون به‌صرفه و دوست‌دار محیط زیست است. در این تحقیق، آزمایشی جهت بررسی ... بیشتر یکی از معضلات محیط ‌زیستی، آلودگی خاک به فلزات سنگین موجود در پساب‌های شهری و صنعتی است و پالایش این آلودگی‌ها توسط گیاهان، روشی مقرون به‌صرفه و دوست‌دار محیط زیست است. در این تحقیق، آزمایشی جهت بررسی میزان پالایش گیاه آلوئه‌ورا (صبر‌زرد) از نظر شاخص انباشت فلزات (روی، کروم، سرب، مس، منگنز، نیکل، منیزیم، کادمیم، جیوه) و خصوصیات مورفولوژیک آن تحت دو نوع تیمار پساب شهری و صنعتی در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که تیمار‌های پساب شهری و صنعتی باعث ایجاد تغییرات معنی‌داری (05/0P ≤) در تمام شاخص‌های مورد بررسی (وزن تر برگ، وزن خشک برگ، محتوی نسبی آب برگ، طول برگ، وزن ژل برگ، نسبت ژل به برگ، وزن تر ریشه، وزن تر بوته، بیومس کل، طول ریشه، ارتفاع بوته، تعداد پاجوش، ارتفاع پاجوش، وزن پاجوش و شاخص بردباری ریشه) گیاه آلوئه‌ورا شدند. بالاترین شاخص انباشت فلزات، در تیمار پساب شهری مشاهده شد و تمامی شاخص‌های ذکر شده، تحت تیمار پساب شهری کاهش بیشتری نسبت به پساب صنعتی داشتند. در تیمار پساب صنعتی نیز تمامی شاخص‌ها کاهش داشت، ولی میانگین تعداد پاجوش‌ها نسبت به شاهد افزایش نشان داد. در مجموع براساس نتایج به‌دست آمده از این تحقیق، می‌توان گفت که گیاه آلوئه‌ورا در خاک حاوی پساب صنعتی نسبت به خاک حاوی پساب شهری عملکرد بهتری داشت.

مطالعه برخی شاخص‌های فیزیولوژیک و بیوشیمایی گیاه بامیه (Abelmoschus esculentus L.) تحت تنش شوری در حضور نانوذره کیتوزان

کژال یوسفی؛ رشید جامعی؛ رضا درویش زاده

دوره 14، شماره 1 ، خرداد 1401، ، صفحه 17-38

https://doi.org/10.22108/ijpb.2023.135348.1301

چکیده

در این مطالعه تأثیرات نانوذرات کیتوزان در دو سطح 2/0 و 4/0 گرم بر لیتر در شرایط تنش شوری (در دو سطح 75 و 150 میلی‌مولار) بر شاخص‌های بیوشیمیایی و فیزیولوژی گیاه بامیه (Abelmoschus esculentus L.) مطالعه شد. آزمایش به صورت ... بیشتر در این مطالعه تأثیرات نانوذرات کیتوزان در دو سطح 2/0 و 4/0 گرم بر لیتر در شرایط تنش شوری (در دو سطح 75 و 150 میلی‌مولار) بر شاخص‌های بیوشیمیایی و فیزیولوژی گیاه بامیه (Abelmoschus esculentus L.) مطالعه شد. آزمایش به صورت فاکتوریل دو عاملی بر پایه طرح کاملاً تصادفی در چهار تکرار اجرا شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که تأثیر نانوذرات کیتوزان بر وزن تر و خشک، طول بخش هوایی و ریشه، محتوای مالون‌دی‌آلدئید، قندمحلول ، نشاسته، فنل کل و درصد مهار DPPH در بخش هوایی و ریشه، کلروفیل‌ها، کاروتنوئید، فلاونوئید و آنتوسیانین در بخش هوایی در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار شد. مقایسه میانگین داده‌ها نشان داد که در شوری 150 میلی‌مولار در بخش هوایی و ریشه به ترتیب وزن تر 46/1 و 31/1، وزن خشک 5/1 و 4/1 و طول 27/1 و 52/1 برابر بیشترین کاهش را نسبت به شاهد نشان دادند. همچنین، کلروفیل a 8/1، کلروفیل b 2/1 و کاروتنوئید 6/1 برابر در بخش هوایی، نشاسته 8/1 و 6/3، و درصد مهار IC50 61/1و 4/4 برابر در بخش هوایی و ریشه در شوری 150میلی‌مولار بیشترین کاهش را نسبت به شاهد نشان دادند. تیمار با نانوذره 2/0 و4/0گرم بر لیتر به ترتیب باعث افزایش کلروفیل a 38/1 و39/1، کلروفیل b 19/1 و 18/1 و کاروتنوئید 3/1 و 4/1 برابر در برگ، و فلاونوئید 5/1 و 7/1 وآنتوسیانین 3/1 و 5/1 برابردر بخش هوایی و موجب افزایش قند محلول 6/1 و 8/1 برابر در بخش هوایی، 6/1 و 5/1 برابر در ریشه، فنل کل 11/1 و 16/1 برابر در بخش هوایی، 19/1 و3/1 برابر در ریشه، وکاهش محتوای مالون‌دی‌آلدئید 8/1 و 6/1 برابری در بخش هوایی، 7/1 و 8/2 برابر در ریشه، نشاسته 43/1 و 38/1 برابر در بخش هوایی، 4/2 و 9/1 برابر در ریشه و درصد مهار IC50 13/1 و 32/1 برابر در بخش هوایی، 14/1 و 75/1 برابر در ریشه شد. نانوذرات کیتوزان در دو سطح 2/0 و 4/0 گرم برلیتر باعث بهبود تأثیرات منفی شوری شد و به‌طورکلی نانوذره کیتوزان در غلظت 4/0 گرم بر لیتر عملکرد بهتری را در بهبود هر دو سطح شوری نشان داد.

پاسخ‌های فیزیولوژیک Spirulina platensis به نانوذرات تیتانیوم و سیترات

ناهید پوربزرگی رودسری؛ مریم مددکار حق جو؛ علیرضا غیاثوند

دوره 14، شماره 1 ، خرداد 1401، ، صفحه 39-62

https://doi.org/10.22108/ijpb.2023.135148.1297

چکیده

به‌منظور بررسی اثر تحریک کنندگی نانوذرات TiO2 بر میزان رشد و افزایش برخی متابولیت‌ها در میکروجلبک Spirulina platensis، فرم‌های آناتاز و روتایل نانوذره در مقایسه با فرم بالک، در حضور و یا عدم حضور سیترات، بر روی ... بیشتر به‌منظور بررسی اثر تحریک کنندگی نانوذرات TiO2 بر میزان رشد و افزایش برخی متابولیت‌ها در میکروجلبک Spirulina platensis، فرم‌های آناتاز و روتایل نانوذره در مقایسه با فرم بالک، در حضور و یا عدم حضور سیترات، بر روی میکروجلبک تأثیر داده شدند. بیشترین مقدار کلروفیل a، کاروتنوئید، فیکوسیانین (PC)، آلوفیکوسیانین (APC) و فیکواریترین (PE) در روز سوم آزمون مشاهده شد. بیشترین PC، توسط روتایل و بیشترین مقدار APC و PE توسط آناتاز (با سیترات یا بدون آن) به دست آمدند. نانوذره روتایل (با سیترات یا بدون آن)، بهتر از نانوذره آناتاز و حتی فرم بالک سبب افزایش زی‌توده خشک و سرعت رشد ویژه ماکزیمم (µm) شد. افزایش کربوهیدرات توسط نوع بالک و تاحدودی نانوذره روتایل تحریک شد. غلظت‌های کم نانوذرات در افزایش رنگدانه‌های PC، APC وPE غالباً تأثیر بهتری داشتند. افزودن سیترات بدون TiO2، سبب تحریک تولید آستاگزانتین، لیپید، پروتئین وROS شد. تیمار همزمان سیترات و تیتانیوم، توانست تاحدودی تأثیرات منفی نانوذرات بر شاخص‌هایی نظیر وزن خشک را کاهش دهد، اما درکل، تأثیر آن به فرم TiO2 و نیز زمان تنش بستگی داشت. فعالیت آنتی اکسیدانی، توسط فرم بالک تحریک و سبب کاهش مالون دی آلدهید (MDA) شد، اما افزایش میزان MDA توسط نانوذرات مشاهده و بیشترین میزان ROS در تیمار با روتایل به همراه سیترات در روز سوم، ملاحظه شد. درمجموع، تأثیرات تحریک کننده TiO2بر بهبود شاخص‌های میکروجلبک S. platensis و یا تأثیرات منفی آن به فرم و غلظت TiO2، وجود و یا عدم وجود سیترات و نیز مدت زمان تیمار بستگی داشت.

تأثیر کلرید سدیم بر محتوای یونی و محلول‌های سازگار در ارقام مختلف کلزا (Brassica napus L.)

ناصر عباس پور؛ سیده مریم موسویان کلات

دوره 14، شماره 1 ، خرداد 1401، ، صفحه 113-128

https://doi.org/10.22108/ijpb.2023.134033.1292

چکیده

این مطالعه با هدف بررسی تأثیر شوری ناشی از کلرید سدیم بر محتوای یون‌ها و درک میزان مقاومت در چهار رقم کلزا (Brassica napus L.) به نام‌های طلایه، ساری‌گل، زرفام و اُپرا، انجام شد. گیاهان در محلول هیدروپونیک (محلول ... بیشتر این مطالعه با هدف بررسی تأثیر شوری ناشی از کلرید سدیم بر محتوای یون‌ها و درک میزان مقاومت در چهار رقم کلزا (Brassica napus L.) به نام‌های طلایه، ساری‌گل، زرفام و اُپرا، انجام شد. گیاهان در محلول هیدروپونیک (محلول هوگلند با قدرت یک چهارم) و شرایط گلخانه‌ای رشد یافتند. هنگامی که گیاهان به مرحله‌ی ۵ برگی رسیدند با غلظت‌های ۰ (شاهد)، 50، 75 و 100 میلی‌مولار کلرید سدیم به مدت 14 روز تیمار و سپس برداشت شدند. به منظور اندازه‌گیری محتوای عناصر غذایی اندام‌های گیاه عصاره‌ی اندام‌های مورد نظر تهیه شد. نتایج آزمایش‌ها نشان داد که با افزایش شوری، محتوای پتاسیم اندام هوایی و ریشه در هر 4 رقم در پاسخ به تنش شوری کاهش یافت، در حالیکه محتوای کلر و سدیم افزایش یافت. بیشترین میزان افزایش عناصر کلر و سدیم در پاسخ به تنش شوری در ارقام طلایه و ساری‌گل، حدود 1000 برابر بیشتر از گیاهان کنترل مشاهده شد. افزایش محتوای سدیم اندام هوایی بیشتر از ریشه بود و در ریشه‌ی ارقام طلایه و ساری‌گل، حدود 800 برابر افزایش نشان داد. محتوای پرولین و گلایسین بتائین برگ در پاسخ به تنش شوری افزایش یافت. میزان قند محلول برگ و ریشه نیز در برخی ارقام افزایش پیدا کرد به‌طوریکه در تیمار 100میلی‌مولار، میزان آن در اندام هوایی در رقم طلایه 43 درصد و در ساری‌گل 80 درصد افزایش یافت. باتوجه‌به نتایج به‌دست آمده می‌توان به این نتیجه رسید که در میان ارقام مورد مطالعه، ارقام اپرا و زرفام نسبت به دو رقم دیگر عملکرد بهتری تحت تنش شوری دارند و عملکرد رقم ساری‌گل ضعیف تر از سایر ارقام است.

اثر نانو ذرات نقره بر ویژگی‌های ریخت‌شناختی و فیزیولوژیک زنبق مردابی (Iris pseudacorus) تحت شرایط درون شیشه‌ای

یونس پوربیرامی هیر؛ شیما مهری؛ اسماعیل چمنی؛ حسن ملکی لجایر

دوره 13، شماره 4 ، اسفند 1400، ، صفحه 1-14

https://doi.org/10.22108/ijpb.2022.130332.1259

چکیده

زنبق مردابی گیاهی است چندساله، علفی و متعلق به تیره زنبق که شامل حدود 300 گونه از گیاهان گل‌دار است. این جنس به‌طور گسترده‌ای از مناطق معتدل تا مناطق ساحلی در نیمکره شمالی گسترش یافته است. این پژوهش به ... بیشتر زنبق مردابی گیاهی است چندساله، علفی و متعلق به تیره زنبق که شامل حدود 300 گونه از گیاهان گل‌دار است. این جنس به‌طور گسترده‌ای از مناطق معتدل تا مناطق ساحلی در نیمکره شمالی گسترش یافته است. این پژوهش به منظور بررسی تأثیر نانو ذرات نقره بر ویژگی‌های ریخت‌شناختی و فیزیولوژیک زنبق مردابی تحت شرایط درون شیشه‌ای به‌صورت آزمایشی بر پایه طرح کاملأ تصادفی با 5 تکرار اجرا شد. در این آزمایش غلظت‌های مختلف نانو ذرات نقره (0 (شاهد)، 5، 10، 20، 40، 80 ، 160 میلی‌گرم بر لیتر) به‌عنوان تیمار آزمایشی در نظر گرفته شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که تأثیر نانو ذرات نقره بر تعداد برگ، طول گیاهچه، میانگین طول برگ، درصد باززایی، سطح برگ، تعداد گیاهچه، کلروفیلa، کلروفیلb، کارتنوئید، فلاونوئید، فنل در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار شد. مقایسه میانگین داده‌ها بر صفات ریختشناختی نیز نشان داد که بیشترین میزان تعداد برگ، طول گیاهچه، میانگین طول برگ، درصد باززایی، سطح برگ، تعداد گیاهچه در تیمار نانو ذرات نقره در غلظت 5 میلی‌گرم بر لیتر حاصل شد. نتایج حاصل از مقایسه میانگین داده‌ها بر میزان فنل و فلاونوئید کل اندازه‌گیری‌شده گیاه زنبق مردابی نشان داد، بیشترین میزان فنل در غلظت 10 میلی‌گرم بر لیتر نانو ذرات نقره و بیشترین میزان فلاونوئید در غلظت40 میلی‌گرم بر لیتر نانو ذرات نقره به دست آمد. از طرف دیگر، بیشترین میزان کلروفیلa، کلروفیلb وکاتنوئید در غلظت 5 میلی‌گرم بر لیتر حاصل شد.

اثر تیمارهای مختلف بر افزایش عمر گلجایی گل شاخه بریده لیزیانتوس (Eustoma grandiflorum)

فاطمه عبدلی؛ مریم دهستانی اردکانی؛ جلال غلام نژاد

دوره 13، شماره 4 ، اسفند 1400، ، صفحه 15-32

https://doi.org/10.22108/ijpb.2022.130564.1260

چکیده

لیزیانتوس (.Eustoma grandiflorum Raf. shinn) یکی از مهم‌ترین و بازارپسندترین گل‌های شاخه بریده در جهان است که عمر گلجایی نسبتاً کوتاه، بازارپسندی آن را تا حدی کاهش داده است. هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی تأثیرات عصاره ... بیشتر لیزیانتوس (.Eustoma grandiflorum Raf. shinn) یکی از مهم‌ترین و بازارپسندترین گل‌های شاخه بریده در جهان است که عمر گلجایی نسبتاً کوتاه، بازارپسندی آن را تا حدی کاهش داده است. هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی تأثیرات عصاره پوست‌لیمو، ژل کتیرا، تیمار آب گرم و انواع آب در افزایش عمرگلجایی و بهبود ویژگی‌های کیفی گل شاخه بریده لیزیانتوس است. این آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با 25 تیمار شامل سه غلظت عصاره پوست‌لیمو (15، 25 و50 پی‌پی‌ام) با سه حلال شامل آب مقطر، اتانول و متانول، ژل کتیرا در سه سطح (1، 5/2 و 5 درصد) با دو روش کوتاه‌مدت و دائم، آب گرم در دو دمای 35 و 45 درجه سانتیگراد هر کدام به مدت 2، 5 و 10دقیقه، آب شهری، آب مقطر استریل، آب مقطر غیراستریل و شاهد (آب دوبار تقطیر)، هر کدام با سه تکرار انجام شد. بر اساس نتایج، بیشترین عمرگلجایی (66/13 روز) در تیمار عصاره آب مقطر پوست‌لیمو با غلظت‌های 25 و 50 پی‌پی‌ام به دست آمد. کمترین میزان باکتری انتهای ساقه در تیمارهای آب مقطر استریل، آب شهری، عصاره آب مقطر پوست‌لیمو با غلظت 50 پی‌پی‌ام، آب گرم 35 درجه به‌مدت 10 دقیقه و کتیرا کوتاه مدت (5/2 درصد) مشاهده شد. بیشترین محتوای آب نسبی گلبرگ در تیمار کتیرا (دائم) غلظت 5/2 و 5 درصد و عصاره متانولی پوست‌لیمو با غلظت 25 پی‌پی‌ام حاصل شد. بیشترین میزان فعالیت آنزیم کاتالاز و پراکسیداز در تیمار کتیرا دائم 1 درصد به‌ دست آمد. به‌طور‌کلی، استفاده از ژل کتیرا به‌صورت کوتاه مدت، عصاره‌های آب مقطر و اتانولی و نیز آب گرم به افزایش عمر گلجایی منجر شد، اما استفاده از عصاره متانولی پوست‌لیمو در محلول گلجایی توصیه نمی‌شود.

اثر کاربرد ترکیبی نیتروژن، روی و منگنز بر عملکرد و ویژگی‌های کیفی میوه انگور

مهدی جلیلی؛ روح الله کریمی

دوره 13، شماره 4 ، اسفند 1400، ، صفحه 33-56

https://doi.org/10.22108/ijpb.2022.133403.1284

چکیده

تغذیه برگی یک روش سریع و کارآمد به‌منظور تأمین نیاز تغذیه‌ای تاک به‌ویژه در مراحل بحرانی رشد است. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر کاربرد برگی نیتروژن، روی و منگنز بر محتوای عناصر برگ، عملکرد و شاخص‌های ... بیشتر تغذیه برگی یک روش سریع و کارآمد به‌منظور تأمین نیاز تغذیه‌ای تاک به‌ویژه در مراحل بحرانی رشد است. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر کاربرد برگی نیتروژن، روی و منگنز بر محتوای عناصر برگ، عملکرد و شاخص‌های کیفی انگور (Vitis vinifera L.) رقم بی‌دانه سفید طی یک مرحله پیش و دو مرحله پس از گلدهی اجرا شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل (سه عامل اوره، نانوکلات روی و نانوکلات منگنز هرکدام در دو سطح 0 و 08/0 درصد) در قالب طرح بلوک‌های کاملاً تصادفی با هشت تیمار و سه تکرار اجرا شد. بر اساس نتایج، بیشترین وزن خوشه و عملکرد به تیمار ترکیبی سطح دوم اوره، کلات روی و کلات منگنز مربوط بود. همچنین، محتوای مواد جامد محلول در تاک‌های تیمار شده با سطح دوم نیتروژن و سطح دوم روی بیش از دیگر تیمارها بود. ظرفیت آنتی‌اکسیدانی تاک‌های تیمار شده با ترکیب سطح دوم هر سه کود در مقایسه با دیگر تیمارها افزایش نشان داد. بیشترین غلظت فلاونوئید میوه به تیمار سطح دوم نیتروژن و روی و بیشترین غلظت فنول کل به تیمار سطح دوم نیتروژن و منگنز مربوط بود. تاک‌های تیمار شده با سطح دوم کود روی و منگنز فعالیت آنزیم پراکسیداز بیشتری داشتند. درحالی‌که بیشترین فعالیت آنزیم کاتالاز و آسکوربات پراکسیداز به تیمار ترکیب سطح دوم هر سه کود مربوط بود. کاربرد برگی این کودها باعث افزایش محتوای نیتروژن، روی و منگنز در برگ و میوه تاک‌های تیمار شده با این کودها شد. غلظت پتاسیم برگ در تاک‌های محلول‌پاشی با نانوکلات منگنز 08/0 درصد به تنهایی در مقایسه با دیگر تیمارها بیشتر بود. در کل ترکیب سطح دوم (08/0 درصد) هر سه کود ضمن بهبود غلظت عناصر برگ، به بهبود وزن حبه، وزن خوشه، عملکرد و افزایش شاخص‌های کیفی و ظرفیت آنتی‌اکسیدانی آنزیمی و غیر آنزیمی میوه منجر شد.

تأثیر سالیسیلیک اسید بر فعالیت آنزیم‌های کاتالاز و پراکسیداز و محتوای فنل و فلاونوئید کل گل سازویی (Scrophularia striata L.) در شرایط تنش کم‌آبی

روح‌اله بازی‌ذلان؛ آرش فاضلی؛ بتول زارعی؛ جواد عرفانی مقدم

دوره 13، شماره 4 ، اسفند 1400، ، صفحه 57-68

https://doi.org/10.22108/ijpb.2022.133824.1288

چکیده

چکیدهامروزه، کاربرد مواد تنظیم کننده رشد گیاهی، در بهبود مقاومت گیاهان به تنش خشکی افزایش یافته است. از این رو به‌منظور بررسی اثر سالیسیلیک اسید بر فعالیت آنزیم‌های کاتالاز و پراکسیداز و محتوای فنل ... بیشتر چکیدهامروزه، کاربرد مواد تنظیم کننده رشد گیاهی، در بهبود مقاومت گیاهان به تنش خشکی افزایش یافته است. از این رو به‌منظور بررسی اثر سالیسیلیک اسید بر فعالیت آنزیم‌های کاتالاز و پراکسیداز و محتوای فنل و فلاونوئید کل گیاه گل سازویی تحت تنش کم-آبی آزمایشی به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل تنش کم‌آبی در چهار سطح (100، 75، 50 و 25 درصد ظرفیت زراعی) و محلول‌پاشی با سالیسیلیک اسید در دو سطح (0 و 5/1 میلی‌مولار اسید) بود. نتایج نشان داد در 75 و 25 درصد ظرفیت زراعی محلول‌پاشی با سالیسیلیک اسید، میزان مالون دی آلدئید را به‌ترتیب 81/17 و 04/34 درصد در مقایسه با تیمار عدم محلول‌پاشی کاهش داد. همچنین کاربرد محلول‌پاشی میزان نشت یونی را تحت شرایط تنش شدید خشکی کاهش داد. محلول‌پاشی با سالیسیلیک اسید تحت شرایط 100، 75، 50 و 25 درصد ظرفیت زراعی، مقدار فنل کل را به‌ترتیب به‌میزان 92/20، 00/33، 84/10 و 19/10 درصد افزایش داد. تحت شرایط تنش شدید خشکی، محلول‌پاشی با اسید سالیسیلیک میزان فلاونول و فلاونوئید را در مقایسه با شاهد افزایش داد. با اعمال تنش خشکی، فعالیت آنزیم کاتالاز در مقایسه با عدم تنش خشکی به‌ترتیب 09/36 و 65/67 درصد افزایش یافت. همچنین بیشترین مقدار فعالیت آنزیم پراکسیداز (07/1 واحد در میلی‌گرم پروتئین در دقیقه) در شرایط 25 درصد ظرفیت زراعی با محلول‌پاشی با سالیسیلیک اسید و کمترین میزان آن در شرایط 100 درصد ظرفیت زراعی به‌دست آمد.

تأثیر محلول‌پاشی سلنیوم و کلسیم بر فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان و برخی صفات بیوشیمیایی گیاه گلرنگ در شرایط تنش خشکی

مهدی معتکفی؛ علیرضا سیروس مهر؛ محسن موسوی نیک

دوره 13، شماره 4 ، اسفند 1400، ، صفحه 69-88

https://doi.org/10.22108/ijpb.2022.131019.1265

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی سلنیوم و کلسیم بر فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان و برخی صفات بیوشیمیایی گلرنگ رقم گلدشت در شرایط تنش خشکی، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده بر پایه طرح بلوک‌های کاملاً ... بیشتر به‌منظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی سلنیوم و کلسیم بر فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان و برخی صفات بیوشیمیایی گلرنگ رقم گلدشت در شرایط تنش خشکی، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده بر پایه طرح بلوک‌های کاملاً تصادفی با سه تکرار در پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل (چاه‌نیمه) انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سطوح قطع آبیاری بر اساس مراحل فنولوژیک رشد در سه سطح شاهد (آبیاری کامل در تمام طول فصل رشد)، =R1 آبیاری تا مرحله تشکیل طبق ساقه اصلی به قطر 25/0 اینچ و =R2 آبیاری تا مرحله تکمیل گلدهی به‌عنوان عامل اصلی و چهار سطح محلول‌پاشی شامل F1= شاهد (آب خالص)، F2= هامون گرین 1 لیتر در 10 لیتر آب + کربنات کلسیم، F3= هامون گرین 1 لیتر در 20 لیتر آب + کربنات کلسیم و F4= هامون گرین 1 لیتر در 30 لیتر آب + کربنات کلسیم به‌عنوان عامل فرعی بود. بیشترین مقدار فعالیت آنزیم‌های کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز، پلی‌ فنل اکسیداز و پراکسیداز به‌ترتیب (61/35، 67/66، 08/14و 33/14 واحد میلی‌گرم پروتئین در دقیقه)، فنل و فلاونوئید به‌ترتیب (46/28 و 01/17 میلی‌گرم بر گرم وزن تر)، کربوهیدرات محلول (957/0 میکرومول گلوکز بر گرم وزن تر) و پروتئین (021/0 میلی‌گرم بر گرم وزن تر) از تیمار آبیاری تا مرحله تشکیل طبق ساقه اصلی به قطر 25/0 اینچ توأم با محلول‌پاشی 1 لیتر در 10 لیتر آب+ کلسیم حاصل شد. محلول‌پاشی در هر سطح تنش باعث افزایش صفات فوق شد. در مجموع به نظر می‌رسد محلول‌پاشی 1 لیتر در 10 لیتر آب + کربنات کلسیم می‌تواند اثرات مضر ناشی از تنش خشکی را با القای سیستم آنتی‌اکسیدانی و افزایش فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان تعدیل کند.

تأثیرات استفاده از نیتریک اکساید بر شاخص‌های فتوسنتزی در گیاه گوجه‌فرنگی (Lycopersicon esculentum L.) تحت تنش شوری

مهدی میرزایی‌ چگنی؛ مجتبی جعفری نیا؛ علی اکبر قطبی راوندی

دوره 13، شماره 4 ، اسفند 1400، ، صفحه 89-104

https://doi.org/10.22108/ijpb.2022.133823.1287

چکیده

فتوسنتز یکی از مهمترین فرایندهای فیزیولوژیک هست که در گیاهان تحت تأثیر تنش شوری قرار دارد. نیتریک اکساید به‌عنوان یک مولکول سیگنال تاثیرگذار در پاسخ‌های گیاهان به تنش‌های محیطی شناخته شده است. ... بیشتر فتوسنتز یکی از مهمترین فرایندهای فیزیولوژیک هست که در گیاهان تحت تأثیر تنش شوری قرار دارد. نیتریک اکساید به‌عنوان یک مولکول سیگنال تاثیرگذار در پاسخ‌های گیاهان به تنش‌های محیطی شناخته شده است. گیاه گوجه‌فرنگی (Lycopersicon esculentum L.) با داشتن طیف متنوعی از ویتامین‌ها و عناصر غذایی از لحاظ اقتصادی و تغذیه‌ای حائز اهمیت است. در این تحقیق تأثیرات سطوح متفاوت تنش شوری شامل 0، 50، 100 و 150 میلی‌مولار کلریدسدیم و ماده سدیم نیتروپروساید به‌عنوان دهنده نیتریک اکساید در سطوح 0، 100 و 200 میکرومولار بر تغییرات شاخص‌های متفاوت فتوسنتزی از طریق ثبت فلورسنس کلروفیل a و روش JIP تست مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که تنش شوری باعث کاهش کارایی کمپلکس تجزیه کننده آب در فتوسیستم II می‌شود. همچنین، تنش شوری سبب کاهش کارایی واکنش‌های نوری فتوسیستم II (φPo/(1-φPo)) و شاخص کارایی مراکز فعال واکنش (γRC/(1-γRC)) شد. کارایی واکنش‌های بیوشیمیایی انتقال الکترون(ψo/(1-ψo)) و میزان احیای آخرین پذیرنده الکترون در فتوسیستم I (δRo/(1-δRo)) نیز با تنش شوری کاهش یافت . شاخص PITotal نیز نشان داد که تنش شوری عملکرد کلی دستگاه فتوسنتزی از ابتدای فتوسیستم II تا انتهای فتوسیستم I را کاهش داده است. همچنین، تنش شوری سبب کاهش رنگیزه‌های فتوسنتزی شامل کلروفیل a، کلروفیل b و کلروفیل کل شد و میزان کل کاروتنوئید، فلاونوئید و ترکیبات پلی‌فنلی در تنش شوری افزایش یافت. استفاده از SNP به‌عنوان دهنده نیتریک اکساید نیز توانست آثار تنش شوری را در تمامی شاخصهای ذکر شده تعدیل کند. نتایج این پژوهش در مجموع نشان داد که در سیستم فتوسنتزی گیاه گوجه‌فرنگی، مرحله انتقال الکترون در زنجیره حساس‌ترین نقطه به تنش شوری و غلظت 100 میکرومولار SNP مناسب‌ترین غلظت برای تعدیل آثار تنش شوری است.

تأثیر کودهای زیستی و پوترسین بر بیوماس و برخی صفات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی ماشک گل‌خوشه‌ای (Vicia villosa Roth) تحت شرایط دیم

رئوف سید شریفی؛ حامد نریمانی

دوره 13، شماره 3 ، آذر 1400، ، صفحه 1-20

https://doi.org/10.22108/ijpb.2022.131436.1267

چکیده

محدودیت آبی شدیدترین عامل تنشی است که رشد و تولید گیاهان زراعی را در مناطق خشک و نیمه‌خشک محدود می‌کند. راهکارهای متعددی به‌منظور کاهش آثار محدودیت آبی ایجادشده تحت شرایط دیم در رشد گیاهی توسعه یافته‌اند. ... بیشتر محدودیت آبی شدیدترین عامل تنشی است که رشد و تولید گیاهان زراعی را در مناطق خشک و نیمه‌خشک محدود می‌کند. راهکارهای متعددی به‌منظور کاهش آثار محدودیت آبی ایجادشده تحت شرایط دیم در رشد گیاهی توسعه یافته‌اند. در میان آن‌ها استفاده از پوترسین و کودهای زیستی (همانند میکوریزا و باکتری‌های محرک رشد) نقش بسیار مهمی در بهبود عملکرد ایفا می‌کنند. در این راستا به‌منظور بررسی تأثیر کودهای زیستی و پوترسین بر بیوماس و برخی صفات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی ماشک گل‌خوشه‌ای تحت شرایط دیم، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1398 اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی کودهای زیستی (عدم کاربرد کودهای زیستی به‌عنوان شاهد، کاربرد ریزوبیوم (Rhizobium legominuzarum) ، میکوریزا (Glomus mosseae)، کاربرد توأم میکوریزا با ریزوبیوم، ریزوبیوم و ازتوباکتر، میکوریزا و ازتوباکتر (5 Azotobacter chrocoocom strain)، ریزوبیوم با ازتوباکتر و میکوریزا) و محلول‌پاشی پوترسین در سه سطح (محلول‌پاشی با آب به‌عنوان شاهد و محلول‌پاشی 5/0 و 1 میلی‌مولار پوترسین) را شامل می‌شدند. نتایج نشان داد که کاربرد توأم ازتوباکتر با میکوریزا و ریزوبیوم و محلول‌پاشی یک میلی‌مولار پوترسین فعالیت آنزیم‌های کاتالاز، پراکسیداز و پلی‌فنل‌اکسیداز را به‌ترتیب 08/37، 54/37 و 41/34 درصد، فلورسانس بیشینه و محتوای آنتوسیانین را به‌ترتیب 68/49 و 74/87 درصد نسبت به شرایط عدم کاربرد کودهای زیستی و پوترسین افزایش داد. همچنین، کاربرد توأم ازتوباکتر با میکوریزا و ریزوبیوم و محلول‌پاشی یک میلی‌مولار پوترسین بیوماس کل را حدود 9/56 درصد نسبت به شرایط عدم کاربرد کودهای زیستی و عدم محلول‌پاشی با پوترسین افزایش داد. به‌نظر می‌رسد کاربرد کودهای زیستی و پوترسین می‌تواند بیوماس کل ماشک گل‌خوشه‌ای تحت شرایط دیم را به‌واسطه بهبود صفات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی افزایش دهد.

اثر پیش‌تیمار بذر گیاه اسفرزه (Plantago ovata) با سالیسیلیک اسید بر پاسخ‌های فیزیولوژیک و بیوشیمیایی گیاهچه‌ها به تنش شوری

احسان حاتمی؛ علیرضا عینعلی؛ عبدالشکور رئیسی؛ حسین پیری

دوره 13، شماره 3 ، آذر 1400، ، صفحه 21-42

https://doi.org/10.22108/ijpb.2021.128482.1252

چکیده

سالیسیلیک اسید به‌عنوان یک مولکول سیگنال تأثیرگذار در پاسخ‌های گیاهان به تنش‌های محیطی شناخته شده است. در این پژوهش، اثرات به‌کار بردن سالیسیلیک اسید به‌صورت پیش‌تیمار بذرهای گیاه اسفرزه بر میزان ... بیشتر سالیسیلیک اسید به‌عنوان یک مولکول سیگنال تأثیرگذار در پاسخ‌های گیاهان به تنش‌های محیطی شناخته شده است. در این پژوهش، اثرات به‌کار بردن سالیسیلیک اسید به‌صورت پیش‌تیمار بذرهای گیاه اسفرزه بر میزان رشد گیاهچه‌ها، میزان رنگیزه‌های فتوسنتزی، میزان پروتئین‌ها و اسیدهای آمینه و تجمع قندهای محلول و نشاسته در پاسخ به تنش شوری بررسی شد. بذرهای گیاه اسفرزه پس از پیش‌تیمار با غلظت‌های صفر و 500 میکرومولار سالیسیلیک اسید برای مدت 24 ساعت، در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه ولایت ایرانشهر در سال 1398 کاشته شد و گیاهچه‌های حاصل در فواصل زمانی سه روزه و به‌مدت 20 روز، در قالب طرح فاکتوریل در معرض غلظت‌های صفر، 25، 50، 100، 150 و 300 میلی‌مولار نمک سدیم کلرید قرار گرفتند. میزان رشد گیاهچه‌ها، میزان رنگیزه‌های فتوسنتزی شامل کلروفیل‌ها و کاروتنوئید، غلظت پروتئین‌ها و همچنین میزان تجمع قندهای محلول و نشاسته در طول تنش شوری به‌شدت کاهش پیدا کردند. بااین‌حال، میزان تجمع آمینواسیدهای آزاد و پرولین در پاسخ به نمک افزایش یافت. تیمار سالیسیلیک اسید سبب بهبود طول بخش هوایی، افزایش میزان رنگیزه‌ها، کاهش میزان آمینواسیدها و افزایش تجمع پروتئین‌ها و پرولین شد. علاوه‌براین، افزایش میزان قندهای غیر احیایی و نشاسته که با عدم تغییر و یا کاهش غلظت قندهای احیایی در سطوح بالای شوری همراه است، در پاسخ به سالیسیلیک اسید روی داد. این نتایج نشان می‌دهد که پرایمینگ بذر‌ها با سالیسیلیک اسید پیش از کشت می‌تواند تحمل گیاه را در برابر تنش شوری از طریق تجمع قندهای غیر احیایی و پرولین و در نتیجه حفظ فشار تورگور سلول‌ها افزایش دهد.

اثر پرایمینگ با اسید سالیسیلیک و سدیم هیدروسولفید بر روی مراحل اولیه رشد یونجه (Medicago sativa L.) تحت تنش شوری

مهتاب زینی‌وند؛ مریم نصر اصفهانی

دوره 13، شماره 3 ، آذر 1400، ، صفحه 43-64

https://doi.org/10.22108/ijpb.2022.131539.1270

چکیده

مولکول گازی سولفید هیدروژن (H2S) و اسید سالیسیلیک (SA) سازش گیاهان به شرایط تنش‌زای محیطی مانند شوری را افزایش می‌دهند. در پژوهش حاضر، اثر پرایمینگ بذرهای یونجه با SA (75/0 میلی‌مولار) و سدیم هیدروسولفید (NaHS) ... بیشتر مولکول گازی سولفید هیدروژن (H2S) و اسید سالیسیلیک (SA) سازش گیاهان به شرایط تنش‌زای محیطی مانند شوری را افزایش می‌دهند. در پژوهش حاضر، اثر پرایمینگ بذرهای یونجه با SA (75/0 میلی‌مولار) و سدیم هیدروسولفید (NaHS) (75/0 میلی‌مولار) به‌عنوان دهنده H2S بر بهبود شاخص‌های جوانه‌زنی و رشد اولیه گیاهچه‌های یونجه در شرایط شوری (0، 25، 50 و 100 میلی‌مولار) و نیز کاهش تنش اکسیداتیو ایجادشده توسط تنش شوری (0 و 50 میلی‌مولار) ارزیابی شد. نتایج نشان داد که در شوری، دو مولکول پرایمینگ SA و NaHS توانستندکاهش جوانه‌زنی بذرهای یونجه و رشد اولیه گیاهچه‌ها را بهبود دهند. علاوه ‌بر این، در شرایط بدون پرایم، تجمع درخور ملاحظه‌ای از مالون‌دی‌آلدئید و پراکسید هیدروژن در پاسخ به شوری مشاهده شد. پرایمینگ NaHS و SA تأثیرات مثبتی روی شاخص‌های مختلف جوانه‌زنی در بذرهای یونجه تحت شوری داشتند و همچنین تیمارهای پرایمینگ طول ریشه گیاهچه‌های تحت شوری را به میزان معنی‌داری افزایش داد. پرایمینگ با NaHS و SA تجمع مالون‌دی‌آلدئید و پراکسید هیدروژن را در شرایط شوری در مقایسه با شرایط بدون پرایمینگ کاهش داد که نشان‌ دهنده تأثیر پرایمینگ با NaHS یا SA در کاهش تنش اکسیداتیو است. همچنین، در پاسخ به شوری، پرایمینگ با NaHS یا SA سطح قند کل را به‌ویژه در روزهای اول و سوم پس از جوانه‌زنی به میزان معنی‌داری در مقایسه با شرایط بدون پرایمینگ افزایش داد. بنابراین، پرایمینگ NaHA یا SA پاسخ‌های گیاه در نخستین روزهای پس از جوانه‌زنی را در مقابل شوری از طریق کاهش آسیب‌های ناشی از تنش با فعال کردن سیستم‌های دفاع آنتی‌اکسیدانی افزایش می‌دهند.

اثر شب‌شکنی با لامپ‌های ال‌ای‌دی رنگی و تیمارهای کودی بر خصوصیات رشدی و گل‌دهی ارکیده فالانوپسیس

ابوالفضل ستاری؛ مریم دهستانی اردکانی؛ مصطفی شیرمردی

دوره 13، شماره 3 ، آذر 1400، ، صفحه 65-80

https://doi.org/10.22108/ijpb.2022.131454.1269

چکیده

فالانوپسیس یا ارکیده پروانه (Phalaenopsis spp.) یکی از محصولات گلدانی پرفروش در بازارهای عمده گل در دنیا است. اثر کیفیت نور شب‌شکنی و کودهای NPK بر رشد رویشی و گلدهی ارکیده فالانوپسیس رقم Evolution در قالب آزمایش فاکتوریل ... بیشتر فالانوپسیس یا ارکیده پروانه (Phalaenopsis spp.) یکی از محصولات گلدانی پرفروش در بازارهای عمده گل در دنیا است. اثر کیفیت نور شب‌شکنی و کودهای NPK بر رشد رویشی و گلدهی ارکیده فالانوپسیس رقم Evolution در قالب آزمایش فاکتوریل براساس طرح کاملاً تصادفی بررسی شد. گیاهان جوان شش‌ماهه از شهریور تا آبان یعنی زمانی که طول جوانه‌های گل به حدود 5 سانتی‌متر رسید تحت چهار تیمار نوری شامل: تاریکی/روشنایی محیط گلخانه (شاهد)، نور محیط به‌علاوه شب‌شکنی (ساعت 23:00 تا 03:00) با شدت نور 20 میکرومول بر مترمربع بر ثانیه تحت سه طیف‌نوری سفید (700-400 نانومتر)، آبی (450 نانومتر) و قرمز (680 نانومتر) توسط لامپ‌های ال‌ای‌دی قرار گرفتند. همچنین، گیاهان تحت سه تیمار کودNPK محلول در آب با فرمول‌های K19-P6-N20، K36-P12-N12 و K20-P20-N20 قرار گرفتند. بلندترین گیاهان (25 سانتی‌متر) در تیمار شاهد (بدون شب‌شکنی) و تیمار کودی K20-P20-N20 به دست آمدند. شب‌شکنی با نور سفید + K19-P6-N20 و نیز شاهد + K20-P20-N20 تعداد گلچه‌ها در هر اسپات را به‌طور معنی‌داری افزایش داد. استفاده از K36-P12-N12، شب‌شکنی با نورسفید + K20-P20-N20 و نورآبی + K36-P12-N12 به گلدهی زودتر گیاهان منجر شد. گیاهان کوددهی شده با K36-P12-N12 و شب‌شکنی‌شده با نورقرمز بیشترین میزان کلروفیل a (36/0 میلی‌گرم در گرم وزن تر) و b (17/0 میلی‌گرم در گرم وزن تر) را نشان دادند. بیشترین مقدار پتاسیم و فسفر در هر سه تیمارنوری در تغذیه با کود K36-P12-N12 حاصل شد. نتایج آزمایش‌ها نشان داد که تیمار شب‌شکنی را می‌توان به‌طور مؤثر برای تشویق القای گل با بهبود سرعت رشد استفاده نمود. بااین‌حال، برای به دست آوردن گیاهان با کیفیت بالا، شب‌شکنی با ال‌ای‌دی‌های قرمز و سفید توصیه می‌شود.

اثر روش های مختلف تلقیح با قارچ Serendipita indica بر برخی صفات رویشی، بیوشیمیایی و عملکردی گیاه گوجه‌فرنگی در شرایط تنش خشکی

حسن تیموری؛ مهدی قبولی؛ زهرا موحدی

دوره 13، شماره 2 ، شهریور 1400، ، صفحه 1-22

https://doi.org/10.22108/ijpb.2021.128853.1253

چکیده

قارچ Serendipita indica علاوه بر افزایش رشد، مقاومت گیاهان میزبان به تنش‌های زیستی و غیرزیستی را افزایش می‌دهد. هدف از این پژوهش بررسی تأثیر مایه‌ تلقیح‌های مختلف قارچ S. indica بر برخی پارامترهای مورفوفیزیولوژیک، ... بیشتر قارچ Serendipita indica علاوه بر افزایش رشد، مقاومت گیاهان میزبان به تنش‌های زیستی و غیرزیستی را افزایش می‌دهد. هدف از این پژوهش بررسی تأثیر مایه‌ تلقیح‌های مختلف قارچ S. indica بر برخی پارامترهای مورفوفیزیولوژیک، بیوشیمیایی و عملکردی گوجه‌فرنگی تحت تنش خشکی بود. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در گلخانه‌ای تجاری در شهرک گلخانه‌ای ملایر انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل چهار سطح تلقیح با قارچ (P0: تلقیح‌نشده؛ P1: تلقیح‌شده با اسپور؛ P2: تلقیح‌شده با عصاره سوسپانسیون میسیلیوم؛ P3: محلول‌پاشی برگی با عصاره محیط کشت قارچ) و در دو سطح تنش خشکی (ظرفیت زراعی و 50% ظرفیت زراعی) انجام شد. نتایج نشان داد که تنش خشکی وزن میوه، محتوای نسبی آب، کربوهیدرات و غلظت پتاسیم و فسفر را کاهش می‌دهد. در حالیکه تلقیح با مایه تلقیح‌های مختلف قارچ به ویژه عصاره سوسپانسیون میسیلیوم باعث افزایش صفاتی مانند محتوای نسبی آب (5/5%)، کلروفیل (6/2 برابر)، کاروتنوئید (17%)، فسفر (47%) و وزن میوه (48%) شده و اثرات مضر تنش خشکی را کاهش داد. تنش خشکی با افزایش نشت الکترولیت باعث ناپایداری غشاء شد، اما تلقیح باS. indica باعث کاهش پراکسیداسیون لیپید و نشت یونی گردید. در بین مایه تلقیح‌های قارچ، عصاره سوسپانسیون میسیلیوم بهترین نتیجه را داشت. با توجه به نتایج پژوهش حاضر و همچنین امکان کشت قارچ در محیط کشت مصنوعی، بررسی استفاده از عصاره سوسپانسیون میسیلیوم به عنوان یک کود زیستی، فرصت‌های جدیدی را برای استفاده از این قارچ در کشاورزی پایدار فراهم می‌کند.

اثر فتانترن بر شاخص‌های فیزیولوژیک و القای تنش اکسیداتیو درگیاه آفتابگردان (Helianthus annuus)

مریم نعمتی؛ سید یحیی صالحی لیسار؛ علی موافقی؛ روح اله متفکرآزاد

دوره 13، شماره 2 ، شهریور 1400، ، صفحه 23-38

https://doi.org/10.22108/ijpb.2021.125100.1229

چکیده

درحال‌حاضر، یکی از مشکلات زیست‌‌محیطی ورود ترکیبات آلاینده آلی پایدار نظیر ترکیبات آروماتیک چندحلقه‌ای مانند فنانترن به محیط‌زیست است. در این پژوهش اثر غلظت‌های 0، 5 و100 میلی‌گرم بر لیتر از فنانترن ... بیشتر درحال‌حاضر، یکی از مشکلات زیست‌‌محیطی ورود ترکیبات آلاینده آلی پایدار نظیر ترکیبات آروماتیک چندحلقه‌ای مانند فنانترن به محیط‌زیست است. در این پژوهش اثر غلظت‌های 0، 5 و100 میلی‌گرم بر لیتر از فنانترن بر شاخص‌های رشد، رنگیزه‌های فتوسنتزی، فعالیت برخی آنزیم‌های پاداکساینده و برخی فعالیت‌های بیوشیمیایی گیاهچه‌های 50 روزه آفتابگردان بررسی شد. بذرهای آفتابگردان در گلدان‌های حاوی پرلیت دارای غلظت‌های مختلف از فنانترن کشت شدند. سپس، گلدان‌ها به حد ظرفیت مزرعه‌ای توسط آب مقطر آبیاری شدند و به‌مدت 1 هفته در تاریکی قرار گرفتند. پس از جوانه‌زنی، دانه‌رست‌ها در فتوپریود 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی، دمای oC30-25، رطوبت 50-60 درصد و شدت نور 80 میکرومول بر مترمربع بر ثانیه قرار گرفتند و پس از 50 روز برداشت شدند. شاخص‌های رشدی گیاه آفتابگردان در سطح 100 میلی‌گرم بر لیتر فنانترن کاهش معنی‌داری نشان دادند. تیمار فنانترن باعث افزایش غلظت کلروفیل a و b و همچنین، کارتنوئیدها در گیاهان تیمارشده نسبت به نمونه‌های شاهد شد. غلظت ترکیبات پاداکسانیده غیرآنزیمی نیز در گیاهان تیمارشده با فنانترن تغییرات معنی‌داری نشان داد. فعالیت آنزیم‌های پاداکساینده سوپراکسیددیسموتاز، آسکوربات‌پراکسیداز و پراکسیداز به‌ویژه در ریشه افزایش معنی‌داری داشت. در مجموع، به نظر می‌رسد که سمیّت فنانترن باعث القای تنش اکسیداتیو در آفتابگردان می‌شود و گیاه سیستم پاداکسایشی آنزیمی را به منظور تعدیل شرایط تنش افزایش می‌دهد. همچنین، فنانترن از طریق آسیب رساندن به غشاهای سلولی در ریشه به تضعیف سیستم ریشه‌ای منجر می‌شود و باعث اختلال در جذب آب و مواد غذایی می‌گردد و در نهایت موجب کاهش شاخص‌های رشدی در گیاه آفتابگردان می‌شود.

بررسی برخی پاسخ‌های بیوشیمیایی به تنش شوری در ارقام پیاز خوراکی (Allium cepa L.)

زهرا حسینی؛ محمدرضا زارع بوانی؛ احمد زارع

دوره 13، شماره 2 ، شهریور 1400، ، صفحه 101-118

https://doi.org/10.22108/ijpb.2021.118177.1160

چکیده

پیاز به عنوان یک گیاه حساس به شوری است، با‌این‌حال، به نظر می‌رسد تحمل به شوری وابسته به رقم بوده و پاسخ ژنوتیپی به‌طور گسترده مورد بررسی قرار نگرفته است. به‌منظور ارزیابی برخی پاسخ‌های بیوشیمیایی ... بیشتر پیاز به عنوان یک گیاه حساس به شوری است، با‌این‌حال، به نظر می‌رسد تحمل به شوری وابسته به رقم بوده و پاسخ ژنوتیپی به‌طور گسترده مورد بررسی قرار نگرفته است. به‌منظور ارزیابی برخی پاسخ‌های بیوشیمیایی شش رقم‌ پیاز خوراکی با تحمل به شوری متفاوت آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی و به‌صورت فاکتوریل با دو عامل رقم (شش رقم) و سطوح مختلف شوری (2/1، 7/3، 1/6، 5/8 و 11 دسی زیمنس برمتر) با سه تکرار در سیستم آبکشت اجرا شد. نتایج نشان داد که نوع واکنش‌های فیزیولوژیکی نسبت به شوری وابسته به رقم بود. درتمامی رقم‌ها درمواجه با تنش کلروفیل a، b، کل و کاروتنوئید کل کاهش و پرولین افزایش معنی‌داری داشتند. کاهش در میزان رنگیزه‌های فتوسنتزی در بین تمام رقم‌های مشاهده شد اما میزان کاهش در رقم‌های حساس (بهبهان و کرج) بیشتر بود. رقم‌های حساس در شرایط تنش افزایش بیشتری در میزان پرولین نسبت به رقم‌های متحمل داشتند. همچنین میزان قندهای محلول و پروتئین برگ در رقم‌های متحمل‌ افزایش و در سایر رقم‌ها کاهش معنی‌دار نشان داد. میزان فنل کل در شوری پایین افزایش و سپس با افزایش شوری کاهش یافت، که این کاهش در رقم‌های متحمل (اصفهان و آذرشهر) کمتر از نیمه‌متحمل (هرسین و پی اس) و نیمه‌متحمل کمتر از حساس بود. همبستگی بین شاخص تحمل تنش با شاخص‌های بیوشیمیایی نشان داد که شاخص‌ تحمل شوری با کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، کاروتنوئیدها و قندهای محلول همبستگی مثبت و بسیار معنی‌دار و با پرولین همبستگی منفی بسیار معنی‌دار وجود داشت. در کل، نتایج نشان داد که می‌توان بر اساس پاسخ‌های فیزیولوژیکی اقدام به گزینش ارقام متحمل‌تر کرد.

افزایش عملکرد، بهبود برخی ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیک و حفظ تعادل یون در گیاهان جو تلقیح‌شده با قارچ Piriformospora indica تحت تنش خشکی

مهدی قبولی؛ عبدا... حسینی

دوره 13، شماره 1 ، خرداد 1400، ، صفحه 1-18

https://doi.org/10.22108/ijpb.2021.123339.1219

چکیده

خشکی یکی از مهم‌ترین عوامل محدودکننده رشد و عملکرد گیاهان زراعی می‌باشد. قارچ اندوفیت Piriformospora indica سبب افزایش رشد و نمو و مقاومت گیاهان به تنش‌های غیرزیستی‌ می‌گردد. به منظور بررسی تاثیر قارچ P. indica ... بیشتر خشکی یکی از مهم‌ترین عوامل محدودکننده رشد و عملکرد گیاهان زراعی می‌باشد. قارچ اندوفیت Piriformospora indica سبب افزایش رشد و نمو و مقاومت گیاهان به تنش‌های غیرزیستی‌ می‌گردد. به منظور بررسی تاثیر قارچ P. indica بر برخی خصوصیات مورفوفیزیولوژیک و همچنین عملکرد گیاه جو تحت تنش خشکی، آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل دو سطح قارچ (تلقیح و عدم تلقیح) و 3 سطح خشکی (ظرفیت زراعی، 25% ظرفیت زراعی و 50% ظرفیت زراعی) بودند. نتایج نشان داد تلقیح گیاهان جو با قارچ، بر رشد و نمو تاثیر مثبت داشته و زیست‌توده را در شرایط بهینه (7%) و تنش (43%) افزایش می‌دهد. بر اساس نتایج، محتوای کربن (4%) و پتاسیم (20%)، اسیدهای آمینه پرولین (03/2 برابر) و گابا (20%) در گیاهان تلقیح‌شده در مقایسه با گیاهان شاهد تحت تنش خشکی بالاتر بود و قارچ با افزایش نسبت‌های پتاسیم به سدیم و کربن به نیتروژن ظرفیت فتوسنتزی گیاهان و مقاومت به تنش خشکی را ارتقاء داده است. نتایج همچنین بیانگر تاثیر مثبت تلقیح با قارچ بر عملکرد می‌باشد، بطوریکه تعداد سنبله (66%) و بذر (86%)، عملکرد بذر (9/1 برابر) و وزن هزار دانه (26%) در گیاهان تلقیح‌شده در مقایسه با گیاهان شاهد در شرایط بهینه و خصوصا تنش خشکی بالاتر بود. در مجموع، نتایج نشان داد که تیـمار با قارچ P. indica می-تواند رشد و عملکرد گیاهان جو را افزایش داده و با توجه به توانایی این قارچ برای تکثیر بر روی محیط کشت مصنوعی، امکان تولید انبوه و کاربرد آن به عنوان یک کود زیستی جایگزین کودهای شیمیایی فراهم خواهد بود.

بررسی تأثیر کودهای زیستی ازتوبارور-2 و فسفاته بارور-2 بر مقدار و ترکیبات اسانس آویشن دنایی Thymus daenensis Celak.در مرحله گلدهی کامل

فاطمه نژاد حبیب وش؛ بهروز شکری؛ عبدالباسط محمودی

دوره 13، شماره 1 ، خرداد 1400، ، صفحه 19-36

https://doi.org/10.22108/ijpb.2021.122978.1213

چکیده

آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در بهار سال 1397 در گلخانه تحقیقاتی واقع در شهر ارومیه انجام گرفت. ابتدا نمونه خاک مورد استفاده تجزیه گردید و ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی آن اندازه‌گیری ... بیشتر آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در بهار سال 1397 در گلخانه تحقیقاتی واقع در شهر ارومیه انجام گرفت. ابتدا نمونه خاک مورد استفاده تجزیه گردید و ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی آن اندازه‌گیری شد. نشاءهای تولید شده پس از تلقیح با کود‌های زیستی ازتوبارور-2 و فسفاته بارور-2 به گلدان انتقال داده شدند. سرشاخه گلدار گیاهان در مرحله گلدهی کامل برداشت گردید و پس از خشک کردن در سایه توسط دستگاه کلونجر و به روش تقطیر با آب اسانس‌گیری شدند و اجزای اسانس با استفاده از دستگاه‌های GC و GC-MS آنالیز و شناسایی شدند. شناسایی ترکیات تشکیل دهنده اسانس، به کمک طیف جرمی، شاخص بازداری آن‌ها و مقایسه با شاخص‌های بازداری گزارش شده در منابع معتبر صورت گرفت. بازدهی اسانس نمونه‌های شاهد و تیمار‌ کودهای ازتو بارور-2 و فسفاته بارور-2 به ترتیب 2، 5/2 و 5 درصد به دست آمد. به طور کلی، 29 ترکیب اسانس این گیاه شناسایی گردید که گستره 22/97 و 98/94 درصد را شامل می‌شدند و ترکیبات اصلی اسانس شامل تیمول ( 29/65 ، 65/72 و 99/48 درصد )، کاریوفیلن ( 27/4، 29/4 و 29/11 درصد )، اکالیپتول (59/4 ، 16/3 و 51/8 درصد ) و بورنئول ( 66/3 ، 83/3 و 64/4 درصد ) به ترتیب مربوط به نمونه شاهد و تیمار‌های کودی ازتوبارور-2 و فسفاته بارور-2 بود. با توجه به نتایج این تحقیق، کاربرد کود فسفاته بارور-2 باعث افزایش معنی‌دار میزان اسانس و ترکیبات اصلی آن در گیاه آویشن دنایی شد. درحالی که افزایش کمی و کیفی اسانس تحت تیمار کودی ازتوبارور-2 نسبت به شاهد معنی‌دار نبود.

تأثیر عصاره مخمر بر رشد، ویژگی‌های بیوشمیایی و تولید متابولیت‌های ثانویه در کشت‌های درون‌شیشه‌ایی قره‌قاط (Vaccinium arctostaphylos L.)

ناصر زارع؛ مهران نوروزپور؛ پریسا شیخ زاده مصدق

دوره 13، شماره 1 ، خرداد 1400، ، صفحه 37-54

https://doi.org/10.22108/ijpb.2021.125157.1230

چکیده

پیشرفت در روش‌های کشت درون‌شیشه‌ای سلول‌ و بافت‌های گیاهی، سودمندی گیاهان به عنوان منابع تجدیدپذیر از ترکیبات با ارزش را افزایش داده است. این تحقیق به منظور بررسی تأثیر عصاره‌ی مخمر بر رشد ریزنمونه‌های ... بیشتر پیشرفت در روش‌های کشت درون‌شیشه‌ای سلول‌ و بافت‌های گیاهی، سودمندی گیاهان به عنوان منابع تجدیدپذیر از ترکیبات با ارزش را افزایش داده است. این تحقیق به منظور بررسی تأثیر عصاره‌ی مخمر بر رشد ریزنمونه‌های گره، خصوصیات بیوشیمیایی و مقدار متابولیت‌های ثانویه در کشت‌های درون شیشه‌ای قره‌قاط (Vaccinium ‌arctostaphylos) انجام گردید. برای این منظور، ریزنمونه‌های گره ضدعفونی شده روی محیط کشت MS حاوی 2 میلی‌گرم بر لیتر BAP‌، 1/0 میلی‌گرم بر لیتر IBA و غلظت‌های مختلف عصاره مخمر (غلظت‌های 0، 500، 1000 و 2000 میلی‌گرم بر لیتر) کشت شدند. ریزنمونه های کشت شده در محیط کشت MS فاقد تنظیم‌کننده‌های رشد گیاهی و عصاره مخمر به عنوان شاهد در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که استفاده از عصاره‌ مخمر در غلظت‌های 500 تا 2000 میلی‌گرم بر ‌لیتر تأثیر مثبتی بر تعداد برگ‌ها در هر ریزنمونه، درصد زنده‌مانی و برگ‌دهی ریزنمونه‌های قره‌قاط در مقایسه با محیط کشت‌های فاقد آن نداشته ولی درصد ساقه‌دهی ریزنمونه‌ها را به‌طور معنی‌داری کاهش داده است. نتایج HPLC نشان داد که عصاره مخمر در غلظت‌ 1000 میلی گرم بر لیتر مقدار روتین نمونه برگ را بطور معنی‌داری افزایش داد. به طوریکه بیشترین مقدار روتین (‌‌59/130 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر) در محیط کشت‌ حاوی mg/L YE 1000mg/L IBA + 1/0BAP+‌‌ mg/L2MS+ مشاهده شد که 7/2 برابر غلظت آن در تیمار شاهد است. عصاره مخمر اثری بر مقدار کوئرستین در برگ گیاهچه‌های حاصل از کشت درون شیشه ای نداشت. براساس نتایج این تحقیق برای افزایش تولید روتین در کشت‌های درون‌شیشه‌ایی قره‌قاط می‌توان از محرک عصاره مخمر استفاده کرد.

تغییرات غلظت کربوهیدرات محلول و نشاسته و ویژگی‌های ریخت‌شناسی ریشه در ژنوتیپ‌های شبدر Trifolium spp. تحت تنش سرما

محمد زمانیان؛ منا پورعیسی؛ ابوالفضل باغبانی آرانی

دوره 13، شماره 1 ، خرداد 1400، ، صفحه 83-106

https://doi.org/10.22108/ijpb.2021.126685.1237

چکیده

بعلت گستردگی کشت شبدر در ایران، امکان مواجه شدن با تنش‌های محیطی مانند تنش سرما برای این گیاه وجود دارد. این تحقیق با هدف بررسی ارتباط بین غلظت کربوهیدرات و خصوصیات مورفولوژیک ریشه با تحمل به تنش سرما ... بیشتر بعلت گستردگی کشت شبدر در ایران، امکان مواجه شدن با تنش‌های محیطی مانند تنش سرما برای این گیاه وجود دارد. این تحقیق با هدف بررسی ارتباط بین غلظت کربوهیدرات و خصوصیات مورفولوژیک ریشه با تحمل به تنش سرما در ژنوتیپ‌های شبدر به صورت اسپلیت اسپلیت پلات در زمان اجرا شد. تاریخ کاشت در سه سطح به عنوان عامل اصلی، 10 ژنوتیپ شبدر به عنوان عامل فرعی و چین‌ برداری در سه سطح به عنوان عامل فرعی فرعی در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در دو سال زراعی اجرا شد. با تأخیر در کاشت صفات طول ریشه، وزن ریشه، قطر طوقه، وزن طوقه در ژنوتیپ‌های شبدر کاهش و نسبت ریشه به شاخساره افزایش یافت. شبدر قرمز و شبدر ایرانی (دیررس) از غلظت قند محلول، فروکتوز، گلوکز و نشاسته بیشتری در ریشه برخوردار بودند، درحالی که شبدر ایرانی (یک چین) و شبدر لاکی کمترین غلظت را نشان دادند. تاخیر در کاشت، کاهش 13 درصدی را در غلظت کربوهیدرات محلول کل موجب شد و گلوکز، فروکتوز و نشاسته به ترتیب کاهش 20، 21 و 9 درصدی را نشان دادند. شیب منحنی ذخیره قند بین دو مرحله رکود زمستانه و رشد مجدد بهاره در شبدر قرمز، برسیم، ایرانی (یک چین) و لاکی ملایم تر بود و از ذخیره قند ریشه استفاده کمتری شد. شیب منحنی ذخیره قند از زمان شروع رشد مجدد تا قبل از چین اول در شبدر برسیم و لاکی بیشتر بود و به دلیل این رشد سریع می توان در مناطقی که در این محدوده زمانی دارای دماهای پایین تنش‌زا هستند از این ژنوتیپ‌ها استفاده کرد.

تأثیر کودهای زیستی نیتروژنه و فسفره بر جوانه‌زنی بذر و برخی ویژگی‌های بیوشیمیایی دو رقم کینوا (Chenopodium quinoa Willd) تحت تنش خشکی

مهدی امیریوسفی؛ محمدرضا تدین؛ رحیم ابراهیمی

دوره 13، شماره 1 ، خرداد 1400، ، صفحه 107-126

https://doi.org/10.22108/ijpb.2021.125105.1227

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر کودهای زیستی نیتروژنه و فسفره بر جوانه‌زنی، رشد و برخی شاخص‌های بیوشیمیایی گیاهچه دو رقم کینوا (رقم‌های ساجاما و تیتیکاکا) تحت تنش خشکی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل سه‌عاملی در ... بیشتر به‌منظور بررسی تأثیر کودهای زیستی نیتروژنه و فسفره بر جوانه‌زنی، رشد و برخی شاخص‌های بیوشیمیایی گیاهچه دو رقم کینوا (رقم‌های ساجاما و تیتیکاکا) تحت تنش خشکی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل سه‌عاملی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در سال 1398 انجام شد. بدین منظور ارقام ساجاما و تیتیکاکا به‌عنوان عامل اول، چهار سطح تنش خشکی شامل شاهد، 4/0-، 8/0- و 2/1- مگاپاسکال به‌عنوان عامل دوم و چهار سطح کود زیستی شامل شاهد، نیتروکسین، بیوفسفر و تلفیق نیتروکسین و بیوفسفر به‌عنوان عامل سوم ارزیابی شدند. نتایج آزمایش نشان داد که در شرایط تنش شدید خشکی (سطح خشکی 2/1- مگاپاسکال)، تمامی ویژگی‌های بیوشیمیایی اندازه‌گیری‌شده شامل محتوای پرولین، میزان قند محلول و میزان مالون‌دی‌آلدئید گیاهچه، نسبت به سایر سطوح خشکی به‌طور معنی‌داری در هر دو رقم کینوا مطالعه‌شده افزایش یافت، درحالی‌که صفات درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی، طول گیاهچه و وزن خشک گیاهچه تحت تنش خشکی کاهش نشان دادند. در تیمار تنش خشکی شدید، سرعت جوانه‌زنی، طول و وزن خشک گیاهچه در رقم ساجاما نسبت به تیمار شاهد به‌ترتیب حدود 33، 46 و 51 درصد کاهش یافت، درحالی‌که میزان کاهش صفات یادشده در رقم تیتیکاکا تحت شرایط تنش شدید خشکی نسبت به تیمار شاهد به‌ترتیب حدود 16، 42 و39 درصد بود. تیمار تلقیح همزمان بذرها با کودهای زیستی نیتروکسین و بیوفسفر توانست آثار تنش خشکی بر صفات مطالعه‌شده را در هر دو رقم نسبت به تیمار بدون کود زیستی در همین سطح خشکی تعدیل بخشد.

دوره 14 (1401)

دوره 13 (1400)

دوره 12 (1399)

دوره 11 (1398)

دوره 10 (1397)

دوره 9 (1396)

دوره 8 (1395)

دوره 7 (1394)

دوره 6 (1393)

دوره 5 (1392)

دوره 4 (1391)

دوره 3 (1390)

دوره 2 (1389)

دوره 1 (1388)

موضوعات = فیزیولوژی گیاهی

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده