نشریه زیست‌شناسی گیاهی ایران

مقاله پژوهشی

برخی شاخص‌های مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاه آلوئه‌ورا (Aloe vera) تحت تیمار پساب‌های شهری و صنعتی

سید مهدی رضوی خسروشاهی؛ ساره ابراهیمی؛ منصور افشار محمدیان

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 07 شهریور 1401

https://doi.org/10.22108/ijpb.2022.134064.1291

چکیده

یکی از معضلات محیط ‌زیستی، آلودگی خاک به فلزات سنگین موجود در پساب‌های شهری و صنعتی است و پالایش این آلودگی‌ها توسط گیاهان، روشی مقرون به‌صرفه و دوست‌دار محیط زیست می‌باشد. در این تحقیق، آزمایشی جهت ... بیشتر یکی از معضلات محیط ‌زیستی، آلودگی خاک به فلزات سنگین موجود در پساب‌های شهری و صنعتی است و پالایش این آلودگی‌ها توسط گیاهان، روشی مقرون به‌صرفه و دوست‌دار محیط زیست می‌باشد. در این تحقیق، آزمایشی جهت بررسی میزان پالایش گیاه آلوئه‌ورا (صبر‌زرد) از نظر شاخص انباشت فلزات (روی، کروم، سرب، مس، منگنز، نیکل، منیزیم، کادمیم، جیوه) و خصوصیات مورفولوژیک آن تحت دو نوع تیمار پساب شهری و صنعتی در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که تیمار‌های پساب شهری و صنعتی باعث ایجاد تغییرات معنی‌داری (05/0P≤) در تمام شاخص‌های مورد بررسی (وزن تر برگ، وزن خشک برگ، محتوی نسبی آب برگ، طول برگ، وزن ژل برگ، نسبت ژل به برگ، وزن تر ریشه، وزن تر بوته، بیومس کل، طول ریشه، ارتفاع بوته، تعداد پاجوش، ارتفاع پاجوش، وزن پاجوش و شاخص بردباری ریشه) گیاه آلوئه‌ورا شدند. بالاترین شاخص انباشت فلزات، در تیمار پساب شهری مشاهده شد و تمامی پارامتر‌های ذکر شده، تحت تیمار پساب شهری کاهش بیشتری به نسبت پساب صنعتی داشتند. در تیمار پساب صنعتی نیز تمامی پارامتر‌ها کاهش داشت، ولی میانگین تعداد پاجوش‌ها نسبت به شاهد افزایش نشان داد. در مجموع بر اساس نتایج به دست آمده از این تحقیق، می‌توان گفت که گیاه آلوئه‌ورا در خاک حاوی پساب صنعتی نسبت به خاک حاوی پساب شهری عملکرد بهتری داشت.

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی

ریزازدیادی گیاه هاورتیا لیمیفولیا با استفاده از تنظیم کننده‌های رشد گیاهی

عباس سعیدی؛ صبا عظیمی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 08 آذر 1401

https://doi.org/10.22108/ijpb.2022.127562.1242

چکیده

هاورتیا لیمیفولیا با نام علمیHaworthiopsis limifolia گیاهی زینتی، علفی و چند ساله از خانواده Asphodelaceae و دسته گیاهان گوشتی کاکتوس است. این گیاه بومی آفریقای جنوبی بوده و به عنوان یک گیاه زینتی کشت می‌گردد و همچنین ... بیشتر هاورتیا لیمیفولیا با نام علمیHaworthiopsis limifolia گیاهی زینتی، علفی و چند ساله از خانواده Asphodelaceae و دسته گیاهان گوشتی کاکتوس است. این گیاه بومی آفریقای جنوبی بوده و به عنوان یک گیاه زینتی کشت می‌گردد و همچنین می توان به خواص دارویی این گیاه از جمله خواص ضد باکتریایی و ضد قارچی اشاره کرد. تولید و پرورش این گیاه به صورت سنتی کم بازده و وقت گیر بوده و جوابگوی نیاز بازار نیست و تولید کننده برای تولید انبوه با مشکل مواجه می شود. برای رفع این مشکل از روش های تکثیر نوین نظیرکشت بافت استفاده می‌گردد. در این مطالعه هدف یافتن روشی برای ضدعفونی هاورتیا برای کشت بافت درون شیشه ای و سپس بررسی سطوح مختلف تنظیم کننده‌های رشد شامل BAP (بنزیل آمینو پورین) و IBA (ایندول بوتیریک اسید) بر ریزازدیادی این گیاه بود. نتایج مطالعه ما نشان داد که 10 دقیقه تیمار با محلول هیپوکلرید سدیم 5/1 % بهترین مدت زمان برای ضدعفونی جدا کشت‌ها بود. نتایج کشت بافت هاورتیا نشان داد که بیشترین تعداد ساقه (10 عدد) متعلق به تیمار 5/1 میلی‌گرم در لیتر BAP بود. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که برای صفت ریشه زایی بهترین تیمار IBA (5/1 میلی‌گرم در لیتر) بود. در مرحله‌ی پاجوش دهی برای تعداد پاجوش‌های به دست آمده تیمار 5/1 میلی‌گرم در لیترBAP بهترین نتایج را نشان داد. براساس نتایج حاضر، اثر BAP نسبت به IBA در ریشه زایی، ساقه زایی و پاجوش دهی کاکتوس‌ از اهمیت بالاتری برخوردار بود.

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی

کاهش تبلور سلولز با ایجاد جهش حذفی به‌روش CRISPR/Cas9 در جایگاه P-CR زیر واحد CESA4 صنوبر سفید (Populus alba L.)

شهنوش نیری؛ بهرام باغبان کهنه روز؛ سید عباس رافت

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 29 آذر 1401

https://doi.org/10.22108/ijpb.2022.135394.1303

چکیده

سلولز فراوان‌ترین هموپلی‌ساکارید خطی در طبیعت است که به جهت طبیعت نیمه‌بلورین و خصوصیات فیزیکوشیمیایی منحصربفرد جهت بهره‌برداری در صنایع چوب و خمیر کاغذ، تولید سوخت زیستی و نانوسلولز همواره مورد ... بیشتر سلولز فراوان‌ترین هموپلی‌ساکارید خطی در طبیعت است که به جهت طبیعت نیمه‌بلورین و خصوصیات فیزیکوشیمیایی منحصربفرد جهت بهره‌برداری در صنایع چوب و خمیر کاغذ، تولید سوخت زیستی و نانوسلولز همواره مورد توجه محققین و سرمایه‌گذاران بوده است. با اینحال، استحکام بالای دیواره سلولی و تبلور بالای سلولز همچنان از مهمترین مسایل چالش‌ برانگیز در استحصال سلولز و تجزیه آن در صنایع تولید بیواتانول و نانوسلولز هستند. در این پژوهش، تغییرات ساختاری دیواره سلولی، محتوای ترکیبات لیگنوسلولز، شاخص تبلور (CrI) و درجه پلیمریزه شدن (DP) الیاف سلولز ناشی از جهش حذف بروش ویرایش ژن CRISPR/Cas9 در اسیدآمینه‌های پرولین 435 و تریپتوفان 436 ناحیه حفاظت شده گیاهی (P-CR) زیرواحد CESA4 در گیاه صنوبر سفید بررسی گردید. بر اساس نتایج، گیاه نسل T0 ویراسته ژنی هموزیگوس PalCESA4P435del_W436del سالم با قابلیت رشد طبیعی بدست آمد که از نظر مساحت دیواره سلولی (89/21 درصد)، ضخامت دیواره سلولی(5/7 درصد)، محتوای سلولز (تقریباً 44 درصد) و میزان تبلور سلولز (5/19 درصد) نسبت به گیاه شاهد کاهش معنی‌داری نشان داد. یافته‌های این تحقیق سرآغازی برای تولید چوب‌های ویراسته ژنی با خصوصیات فیزیکوشیمیایی مطلوب میکروفیبریل‌های سلولزی جهت بهره‌برداری اقتصادی در گونه های مختلف گیاهی می‌باشد.

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی

بهبود ویژگی‌های مورفولوژیکی، بیوشیمیایی و پس از برداشت گل ژربرا(Gerbera jamesonii ‘Dune’) با کاربرد اسید‌هیومیک و قارچ میکوریز

هاجر آفرین؛ زهره جبارزاده؛ محسن برین

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 19 دی 1401

https://doi.org/10.22108/ijpb.2023.135151.1296

چکیده

به‌منظور بررسی اثر اسید‌هیومیک و قارچ میکوریز روی گل بریدنی ژربرا رقم دانی (Dune)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با دو فاکتور و سه تکرار در شرایط کشت هیدروپونیک اجرا شد. فاکتور اول: اسید‌هیومیک ... بیشتر

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی

پاسخ های فیزیولوژیک Spirulina platensis به نانوذرات تیتانیوم و سیترات

ناهید پوربزرگی رودسری؛ مریم مددکار حق جو؛ علیرضا غیاثوند

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 19 دی 1401

https://doi.org/10.22108/ijpb.2023.135148.1297

چکیده

به منظور بررسی اثر تحریک کنندگی نانوذرات TiO2 بر میزان رشد و افزایش برخی متابولیت ها در میکروجلبک Spirulina platensis، فرم‌های آناتاز و روتایل نانوذره در مقایسه با فرم بالک، در حضور و یا عدم حضور سیترات، بر روی ... بیشتر به منظور بررسی اثر تحریک کنندگی نانوذرات TiO2 بر میزان رشد و افزایش برخی متابولیت ها در میکروجلبک Spirulina platensis، فرم‌های آناتاز و روتایل نانوذره در مقایسه با فرم بالک، در حضور و یا عدم حضور سیترات، بر روی میکروجلبک تاثیر داده شدند. بیشترین مقدار کلروفیل، کاروتنوئید، فیکوسیانین (PC)، آلوفیکوسیانین (APC) و فیکواریترین (PE) در روز سوم آزمون مشاهده گردید. بیشترین PC، توسط روتایل و بیشترین مقدار APC و PE توسط آناتاز (با سیترات یا بدون آن) به دست آمدند. نانوذره روتایل (با سیترات یا بدون آن)، بهتر از نانوذره آناتاز و حتی فرم بالک سبب افزایش زی‌توده خشک و سرعت رشد ویژه ماکزیمم (µm) شد. افزایش کربوهیدرات توسط نوع بالک و تاحدودی نانوذره روتایل تحریک شد. غلظت‌های کم نانوذرات در افزایش رنگدانه‌های PC، APC وPE غالبا تاثیر بهتری داشتند. افزودن سیترات بدون TiO2، سبب تحریک تولید آستاگزانتین، لیپید، پروتئین وROS گردید. تیمار همزمان سیترات و تیتانیوم، توانست تاحدودی از تاثیر منفی نانوذرات بر شاخص‌هایی نظیر وزن خشک بکاهد، اما درکل، تاثیر آن به فرم TiO2 و نیز زمان تنش بستگی داشت. فعالیت آنتی اکسیدانی، توسط فرم بالک تحریک و سبب کاهش مالون دی آلدهید (MDA) گردید، اما افزایش میزان MDA توسط نانوذرات مشاهده شد. بیشترین میزان ROS در تیمار با روتایل به همراه سیترات در روز سوم، ملاحظه شد. درمجموع، تاثیرات تحریک کننده TiO2بر بهبود شاخص‌ها و یا تاثیرات منفی آن بر میکروجلبک S. platensis به فرم و غلظت TiO2، وجود و یا عدم وجود سیترات و نیز مدت تیمار بستگی داشت.

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی

تاثیر کاربرد روی، فسفر و تلقیح با قارچ اندوفیت Serendipita indica بر رشد و عملکرد توت فرنگی در سیستم هواکشت

محسن دیهیم؛ مهدی قبولی؛ زهرا موحدی؛ مجید رستمی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 13 اسفند 1401

https://doi.org/10.22108/ijpb.2023.135238.1299

چکیده

از جمله روش‌های افزایش رشد و عملکرد گیاهان، تغذیه مناسب و استفاده از میکروارگانیسم‌های مفید می‌باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر قارچ اندوفیت Serendipita indica و محلول‌دهی روی و فسفر بر رشد و عملکرد توت‌فرنگی ... بیشتر از جمله روش‌های افزایش رشد و عملکرد گیاهان، تغذیه مناسب و استفاده از میکروارگانیسم‌های مفید می‌باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر قارچ اندوفیت Serendipita indica و محلول‌دهی روی و فسفر بر رشد و عملکرد توت‌فرنگی در سیستم هواکشت انجام شد. این آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل تلقیح با قارچ اندوفیت S. indica (تلقیح‌نشده و تلقیح با میسیلیوم قارچ) به‌عنوان فاکتور اول و تیمار با کود روی و فسفر (8/0 گرم سولفات روی، 2/1 گرم مونوپتاسیم فسفات، ترکیب روی- فسفات، بدون کود) به‌عنوان فاکتور دوم می‌باشد. نتایج نشان داد اثرات اصلی تیمار کودی و قارچ و اثر متقابل آن‌ها در کلیه صفات مورد بررسی به‌استثناء میزان پروتئین کل و وزن خشک معنی‌دار بود. نتایج بدست‌آمده همچنین نشان داد که تلقیح با قارچ و محلول‌دهی روی و فسفر باعث افزایش صفاتی مانند تعداد گل، تعداد میوه، زیست‌توده اندام هوایی و ریشه، کلروفیل، قند محلول کل، پروتئین کل و آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان می‌گردد. در مجموع، می‌توان نتیجه گرفت اثر تیمارهای کودی فسفر و روی به همراه قارچ اندوفیت S. indica باعث بهبود صفات فیزیولوژیک و عملکرد توت‌فرنگی شده است؛ از طرف دیگر، اثرات مثبت کاربرد همزمان محلول‌دهی کودی و تلقیح با قارچ بیشتر از کاربرد منفرد کود و قارچ می‌باشد. بنابراین، به نظر می‌رسد استفاده بهینه از عناصر مهمی نظیر فسفر و روی در کنار کاربرد قارچ‌های همزیست اندوفیت می‌تواند به عنوان یک راهکار مناسب برای افزایش رشد و عملکرد توت‌فرنگی در نظر گرفته شود.

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی

بررسی تغییرات القاء شده توسط شوری ناشی از کلرید سدیم بر محتوای یونی و محلول های سازگار در برخی ارقام کلزا (Brassica napus L.)

ناصر عباس پور؛ سیده مریم موسویان کلات

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 13 اسفند 1401

https://doi.org/10.22108/ijpb.2023.134033.1292

چکیده

به منظور بررسی تأثیر شوری ناشی از کلرید سدیم بر محتوای یون‌ها در چهار رقم کلزا (Brassica napus L.) به نام‌های طلایه، ساری‌گل، زرفام و اُپرا، آزمایشی انجام شد. گیاهان در محلول هیدروپونیک (محلول هوگلند با قدرت ... بیشتر به منظور بررسی تأثیر شوری ناشی از کلرید سدیم بر محتوای یون‌ها در چهار رقم کلزا (Brassica napus L.) به نام‌های طلایه، ساری‌گل، زرفام و اُپرا، آزمایشی انجام شد. گیاهان در محلول هیدروپونیک (محلول هوگلند با قدرت یک چهارم) و شرایط گلخانه‌ای رشد یافتند. هنگامی‌که گیاهان به مرحله‌ی ۵ برگی رسیدند با غلظت‌های ۰ (شاهد)، 50، 75 و 100 میلی مولار NaCl تیمار داده شدند. پس از۱۴ روز، مرحله‌ی برداشت انجام شد. سپس به منظور اندازه‌گیری محتوای عناصر غذایی اندام‌های گیاه عصاره‌ی اندام‌های مورد نظر تهیه گردید. برای درک میزان مقاومت گیاهان مورد بررسی در این آزمایش به شوری، محتوای یون‌های سدیم، کلر و پتاسیم اندام‌ها و همچنین میزان اسمولیت‌ها از جمله پرولین و قند محلول برگ و ریشه و محتوای گلایسین بتائین برگ اندازه‌گیری شد. نتایج آزمایش‌ها نشان داد که با افزایش شوری، محتوای پتاسیم اندام هوایی و ریشه در هر 4 رقم کاهش یافت. در‌حالی‌که محتوای کلر و سدیم اندام هوایی و ریشه افزایش یافت. افزایش محتوای سدیم اندام هوایی بیشتر از ریشه بود و محتوای سدیم اندام هوایی در ارقام طلایه و ساری‌گل بسیار بیشتر از دو رقم دیگر بود. در محتوای پرولین و گلایسین بتائین برگ، افزایش مشاهده شد. در این تحقیق، با توجه به نتایج بدست آمده به خصوص نتایج مربوط به تجمع یون‌ها می‌توان به این نتیجه رسید که در میان ارقام مورد مطالعه، ارقام اپرا و زرفام نسبت به دو رقم دیگر عملکرد بهتری تحت تنش شوری دارند و عملکرد رقم ساری‌گل ضعیف تر از سایر ارقام می‌باشد.

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی

بهبود شاخص‌های جوانه‌زنی، ویژگی‌های رشدی و بیوشیمیایی گیاهچه نیل تحت تنش شوری از طریق پرایمینگ بذرها با سرکه چوب پسته

سمیه بحرآسمانی؛ اعظم سیدی؛ شهناز فتحی؛ مهرانگیز جوکار

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 22 اسفند 1401

https://doi.org/10.22108/ijpb.2023.135181.1298

چکیده

پژوهش حاضر در قالب طرح پایه کاملأ تصادفی انجام شد. از بذرهای پرایم نشده (شاهد)، هیدروپرایمینگ و پرایم شده با غلظت‌های 300 و 200 برابر رقت سرکه چوب پسته در شرایط شوری صفر 50، 100 و 150 میلی مولار کلرید سدیم استفاده ... بیشتر پژوهش حاضر در قالب طرح پایه کاملأ تصادفی انجام شد. از بذرهای پرایم نشده (شاهد)، هیدروپرایمینگ و پرایم شده با غلظت‌های 300 و 200 برابر رقت سرکه چوب پسته در شرایط شوری صفر 50، 100 و 150 میلی مولار کلرید سدیم استفاده شد. نتایج نشان داد با افزایش سطح شوری، درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی، ضریب سرعت جوانه زنی و شاخص بنیه گیاهچه، وزن تر و خشک گیاهچه، درصد ماده خشک، طول ریشه‌چه و مقدار آنتوسیانین به‌طورمعنی داری کاهش و متوسط زمان جوانه‌زنی، مقدار قندهای محلول کل، رادیکال های آزاد اکسیژن و مالون دی آلدئید به طور معنی داری افزایش یافت. پرایمینگ بذرها با سرکه چوب پسته اثر بهبود دهنده‌ای بر درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، شاخص وزنی بنیه گیاهچه در شرایط شوری داشت و متوسط زمان جوانه زنی را به طورمعنی داری کاهش داد. پرایمینگ بذرها با سرکه چوب پسته 300 و 200 برابر رقت در شرایط عادی و شوری 50 میلی مولار اثر بهبود دهنده ای بر ویژگی های مورفولوژیکی گیاهچه نسبت به بذرهای پرایم نشده داشتند. همچنین پرایمینگ بذرها با سرکه چوب پسته 300 برابر رقت در شرایط شوری تا 100 میلی مولار به طورمعنی داری تأثیر کاهش دهنده ای بر مقدار قندهای محلول و مالون دی آلدئید گذاشت و سبب بهبود وضعیت بیوشیمیایی گیاهچه ها در مقابل تنش اکسیداتیو گردید. به طورکلی به نظر می رسد سرکه چوب پسته 300 برابر رقت به عنوان عامل تعدیل کننده اثرات منفی ناشی از تنش شوری در پرایمینگ بذر نیل کاربردی‌تر و اقتصادی‌تر باشند.

مشاهده مقاله

مقالات آماده انتشار

شماره جاری

دوره 13 (1400)

دوره 12 (1399)

دوره 11 (1398)

دوره 10 (1397)

دوره 9 (1396)

دوره 8 (1395)

دوره 7 (1394)

دوره 6 (1393)

دوره 5 (1392)

دوره 4 (1391)

دوره 3 (1390)

دوره 2 (1389)

دوره 1 (1388)

دوره و شماره: مقالات آماده انتشار

برخی شاخص‌های مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاه آلوئه‌ورا (Aloe vera) تحت تیمار پساب‌های شهری و صنعتی

چکیده

ریزازدیادی گیاه هاورتیا لیمیفولیا با استفاده از تنظیم کننده‌های رشد گیاهی

چکیده

کاهش تبلور سلولز با ایجاد جهش حذفی به‌روش CRISPR/Cas9 در جایگاه P-CR زیر واحد CESA4 صنوبر سفید (Populus alba L.)

چکیده

بهبود ویژگی‌های مورفولوژیکی، بیوشیمیایی و پس از برداشت گل ژربرا(Gerbera jamesonii ‘Dune’) با کاربرد اسید‌هیومیک و قارچ میکوریز

چکیده

پاسخ های فیزیولوژیک Spirulina platensis به نانوذرات تیتانیوم و سیترات

چکیده

تاثیر کاربرد روی، فسفر و تلقیح با قارچ اندوفیت Serendipita indica بر رشد و عملکرد توت فرنگی در سیستم هواکشت

چکیده

بررسی تغییرات القاء شده توسط شوری ناشی از کلرید سدیم بر محتوای یونی و محلول های سازگار در برخی ارقام کلزا (Brassica napus L.)

چکیده

بهبود شاخص‌های جوانه‌زنی، ویژگی‌های رشدی و بیوشیمیایی گیاهچه نیل تحت تنش شوری از طریق پرایمینگ بذرها با سرکه چوب پسته

چکیده