زیست‌شناسی گیاهی ایران

تنش شوری یکی از مهم‌ترین عواملی است که رشد و تولید گیاه را در سراسر جهان به مخاطره می‌اندازد. بدیهی است به کارگیری ترکیباتی که مقاومت به شوری را در گیاهان افزایش می‌دهد از اهمیت زیادی در کاهش ضررهای ... بیشتر

3. روند تکامل صفات ریخت‌شناسی گونه‌های Astragalus dictyolobus و A. tawilicus و A. victoriae بر اساس تبارزایی داده‌های حاصل از توالی کلروپلاستی matK

فرحناز جوانمردی

دوره 7، شماره 26 ، زمستان 1394، صفحه 13-26

چکیده

در مطالعه حاضر، روند تکامل صفات ریخت‌شناسی گونه‌های Astragalus dictyolobus و A. tawilicus (که پیش از این در بخشه Laxiflori طبقه‌بندی می‌شدند) و گونه A. victoriae (که پیش از این در بخشه Christianophysa قرار داشته است)، با سایر گونه‌های ... بیشتر در مطالعه حاضر، روند تکامل صفات ریخت‌شناسی گونه‌های Astragalus dictyolobus و A. tawilicus (که پیش از این در بخشه Laxiflori طبقه‌بندی می‌شدند) و گونه A. victoriae (که پیش از این در بخشه Christianophysa قرار داشته است)، با سایر گونه‌های بخشه Alopecuroidei بر اساس داده‌های حاصل از تبارزایی توالی کلروپلاستی matk ارایه شده است. 25 گونه از بخشه Alopecuroidei همراه با دو گونه A. basineri و A. sieversianus متعلق به بخشه Astragalus به عنوان برون‌گروه بررسی شد. 12 صفت ریخت‌شناسی رویشی و زایشی انتخاب و حالت‌های مختلف آنها در قالب تبارزایی داده‌های حاصل از توالی کلروپلاستی matK بررسی شد. پژوهش حاضر بیانگر این است که وضعیت نیام داخل کاسه، تراکم گل‌آذین و شکل گل‌آذین با نتایج حاصل از داده‌های مولکولی انطباق ندارد و مصنوعی بودن این صفات را در رده‌بندی‌های قبلی بخشه Alopecuroidei نشان می‌دهد. وجود براکتئول و شکل تخمدان صفاتی هستند که با تبارزایی حاصل از cpDNA matK مطابقت دارد. وجود دمگل‌آذین در دو گونه A. dictyolobus و A. tawilicus نشان می‌دهد که آنها خویشاوندی نزدیکی با سایر گونه‌های Alopecuroidei دارند. صفت تُنُک بودن گل‌آذین، گونه A. victoriae را به دو گونه A. dictyolobus و A. tawilicus نزدیک می‌کند. سایر صفات ذکر شده به استثنای تُنُک بودن گل‌آذین آن را به بخشه Alopecuroidei نزدیک می‌کند.

4. القای پاسخ‌های دفاعی و تولید متابولیت‌های ثانویه در کشت سلولی کتان سفید (Linum album) توسط امواج فراصوت

ارمغان عابدزاده نیشابوری؛ آیت‌اله رضایی

دوره 7، شماره 26 ، زمستان 1394، صفحه 27-40

چکیده

امواج فراصوت با انرژی پایین به عنوان یک ابزار فیزیکی برای تحریک سیستم‌های زنده در پزشکی و بیوتکنولوژی مورد توجه قرار دارد. در مطالعه حاضر، تأثیر امواج فراصوت بر برخی شاخص‌های فیزیولوژیک و تولید پودوفیلوتوکسین ... بیشتر امواج فراصوت با انرژی پایین به عنوان یک ابزار فیزیکی برای تحریک سیستم‌های زنده در پزشکی و بیوتکنولوژی مورد توجه قرار دارد. در مطالعه حاضر، تأثیر امواج فراصوت بر برخی شاخص‌های فیزیولوژیک و تولید پودوفیلوتوکسین در کشت سلولی کتان سفید (Linum album) بررسی شد. امواج فراصوت با فرکانس 40 کیلوهرتز و توان 5 وات بر سانتی‌متر مکعب، به کشت‌های سلولی در قالب آزمایش وابسته به زمان با 3 تکرار تیمار شد و سلول‌ها در زمان‌های 24، 48 و 72 ساعت پس از اعمال تیمار جمع‌آوری شدند. شاخص‌های مورد ارزیابی عبارت بودند از: رشد سلولی، پروتئین کل، مالون‌دی‌آلدهید، پراکسید هیدروژن، فنل‌ها، فلاونوئیدها، پراکسیداز، پلی فنل اکسیداز، فنیل‌آلانین آمونیالیاز و پودوفیلوتوکسین. نتایج نشان داد که رشد سلول‌ها تحت تأثیر امواج فراصوت کاهش معنی‌داری نشان داد اما تغییر معنی‌داری در محتوای پروتئین سلول‌ها صورت نگرفت. مقدار پراکسید هیدروژن و پراکسیداسیون لیپیدهای غشایی و همچنین فعالیت آنزیم‌های پراکسیداز، پلی فنل اکسیداز و فنیل‌آلانین آمونیالیاز در سلول‌ها نسبت به شاهد تحت اثر امواج فراصوت افزایش یافت. امواج فراصوت همچنین باعث افزایش تولید ترکیبات فنلی، محتوای فلاونوئیدی و پودوفیلوتوکسین در سلول‌های تیمار شده گردید. بیشترین مقدار پودوفیلوتوکسین در کشت‌های تیمار شده پس از 72 ساعت با مقدار 9/268 میکروگرم بر گرم وزن خشک به دست آمد که 7/2 برابر کشت شاهد بود. به نظر می‌رسد امواج فراصوت با تحریک سلول‌ها و القای پاسخ‌های دفاعی و متابولیسم ثانویه باعث افزایش مقدار پودوفیلوتوکسین در سلول‌ها گردید.

5. بررسی تغییرات فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان و متابولیت‌های ثانویه گیاهچه‌های آویشن (Thymus vulgaris) تحت تنش شوری در شرایط کشت درون‌شیشه

رؤیا رضوی‌زاده؛ نسیم محققیان

دوره 7، شماره 26 ، زمستان 1394، صفحه 41-58

چکیده

شوری از عوامل مهم‌ محدودکننده رشد گیاهان و تهدید کننده پایداری کشاورزی در مناطق وسیعی از جهان است. به نظر می‌رسد ارزیابی گیاهان دارویی ارزشمند از نظر غذایی، دارویی و بهداشتی نظیر گیاه آویشن، تحت تنش ... بیشتر شوری از عوامل مهم‌ محدودکننده رشد گیاهان و تهدید کننده پایداری کشاورزی در مناطق وسیعی از جهان است. به نظر می‌رسد ارزیابی گیاهان دارویی ارزشمند از نظر غذایی، دارویی و بهداشتی نظیر گیاه آویشن، تحت تنش شوری، به عنوان تلاش‌های تحقیقاتی با هدف کشف مزایای اقتصادی یا بهداشتی، ضروری است. مطالعه حاضر، به منظور بررسی اثر شوری بر شاخص‏های فیزیولوژیک، بیوشیمیایی و متابولیت‌های ثانویه در یک گونه آویشن (Thymus vulgaris) در شرایط کشت درون‌شیشه طراحی شد. گیاهچه‌های آویشن حاصل از کشت بذرهای آویشن، چهار هفته پس از رشد در دمای 1±25 درجه سانتیگراد و در 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی در اتاقک رشد، به محیط‌کشت MS حاوی غلظت‌های مختلف نمک (0، 80، 100، 120 و 150 میلی‌مولار) منتقل شدند و 25 روز پس از واکشت شاخص‌هایی نظیر فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان و مواد مؤثره دارویی در گیاهچه‌ها اندازه‌گیری شد. 25 روز پس از تیمار شوری، مقدار کلروفیل‌های a، b، کلروفیل کل، کاروتنوئید و پروتئین‌ محلول کل در گیاهچه‌ها با افزایش غلظت نمک کاهش معنی‌داری یافت، در حالی‌ که افزایش کربوهیدرات‌ها، پرولین و فنل‌ها را به طور معنی‌داری افزایش داد. همچنین، تنش شوری موجب افزایش معنی‌دار فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان شد. نتایج GC-MASS نشان داد تولید متابولیت‌های ثانویه در گیاهچه‌های آویشن تحت تأثیر شوری دچار تغییرات عمده‌ای گردید. با افزایش شوری میزان پی-سیمن و گاما-ترپینن افزایش و میزان تیمول کاهش یافت. به طور کلی، مشاهده شد که تنش شوری با تغییر در شاخص‌های فیزیولوژیک، بیوشیمیایی و میزان تولید مواد مؤثره گیاه آویشن می‌تواند سبب تغییر در ارزش و خواص دارویی آن گردد.

6. اثر سیلیکون و نانوسیلیکون در کاهش صدمات ناشی از تنش شوری بر گیاهچه ذرت

حمیدرضا زارع؛ زهره قنبرزاده؛ آسیه بهداد؛ ساسان محسن‎زاده

دوره 7، شماره 26 ، زمستان 1394، صفحه 59-74

چکیده

تنش شوری بازدهی محصولات کشاورزی مانند ذرت به عنوان یکی از غلات مهم را کاهش می‌دهد. با توجه به این که سیلیکون دومین عنصر فراوان در خاک است و موجب کاهش تنش‌های زیستی و غیر زیستی در گیاهان می‌شود، هدف از ... بیشتر تنش شوری بازدهی محصولات کشاورزی مانند ذرت به عنوان یکی از غلات مهم را کاهش می‌دهد. با توجه به این که سیلیکون دومین عنصر فراوان در خاک است و موجب کاهش تنش‌های زیستی و غیر زیستی در گیاهان می‌شود، هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثر سیلیکون و نانوسیلیکون به عنوان بهبود دهنده تنش شوری در گیاه ذرت (Zea mays) است. بدین منظور، بر هم کنش اثر غلظت‌های مختلف شوری (0 و 100 میلی‌مولار)، سیلیکون و نانوسیلیکون (50، 100 و 150 میلی‌گرم در میلی‌لیتر) در طرح بلوک‌های کاملاً تصادفی در قالب آزمایش‌های فاکتوریل در سه تکرار بررسی شد. نتایج نشان داد که شوری به طور معنی‌داری شاخص‌های رشد ریشه و اندام هوایی، میزان رنگیزه‌های کلروفیل و کاروتنوئید، پروتئین و پتاسیم را نسبت به شاهد کاهش داد و تیمار گیاه با سیلیکون و نانوسیلیکون سبب کاهش آثار منفی تنش شوری و موجب افزایش میزان شاخص‌های رشد شد. همچنین، در اثر تنش شوری افزایش معنی‌دار میزان پرولین، آنتوسیانین، کربوهیدرات محلول، پراکسیداسیون لیپید و فعالیت کاتالاز مشاهده شد که تیمار با سیلیکون و نانوسیلیکون آثار تنش شوری و در نتیجه میزان شاخص‌های رشد را کاهش داد. بیشترین اثر بهبوددهندگی در تمام شاخص‌های بررسی شده، تیمار 150 میلی‌گرم در میلی‌لیتر نانوسیلیکون بود. بنابراین، استفاده از این عنصر به عنوان کاهش‌دهنده آثار منفی تنش شوری ذرت پیشنهاد می‌گردد.

7. ارتقای تحمل و بهبود وضعیت بذر یونجه (Medicago sativa) در شرایط تنش شوری تحت تأثیر زمان‌های متفاوت پرایمینگ با Na2SiO3 و KNO3

کیومرث آرمند تراب؛ مریم مددکار حق‌جو؛ احمد اسماعیلی

دوره 7، شماره 26 ، زمستان 1394، صفحه 75-96

چکیده

مقابله با آثار مخرب تنش شوری که به طور پیش‌رونده منابع آبی و خاکی مناسب برای پرورش گیاهان را محدود نموده، از طریق ارتقای سطح تحمل بذر و گیاهچه میسر است. در پژوهش حاضر، تأثیر پرایمینگ به صورت ترکیب‌های ... بیشتر مقابله با آثار مخرب تنش شوری که به طور پیش‌رونده منابع آبی و خاکی مناسب برای پرورش گیاهان را محدود نموده، از طریق ارتقای سطح تحمل بذر و گیاهچه میسر است. در پژوهش حاضر، تأثیر پرایمینگ به صورت ترکیب‌های تیماری Na2SiO3 و KNO3 در زمان‌های 3، 6، 9 و 12 ساعت، بر پاسخ رقم همدانی بذر یونجه، به تنش شوری (200 میلی مولار) بررسی گردید. شوری سبب افت اغلب شاخص‌های جوانه‌زنی و رشد بذور و گیاهچه گردید، در حالی که پرایمینگ 3 ساعته Na2SiO3 سبب افزایش درصد جوانه‌زنی و پرایمینگ 3، 6 و 9 ساعته KNO3 سبب افزایش درصد و ضریب سرعت جوانه‌زنی در بذور تحت تنش در مقایسه با شاهد شد. بهبود میانگین سرعت و زمان جوانه‌زنی در تنش، توسط Na2SiO3 6 ساعته و کلیه سطوح زمانی KNO3 و افزایش شاخص ویگور یک توسط KNO3 3 ساعته مشاهده شد. پرایمینگ Na2SiO3 3، 6 و 9 ساعته و تمام تیمارهای KNO3، سبب کاهش زمان رسیدن به 50 درصد کل جوانه‌زنی در شرایط تنش و در فقدان تنش، تیمارهای 9 ساعته Na2SiO3 و KNO3، سبب کاهش میانگین روزانه جوانه‌زنی و افزایش شاخص تیمسون و KNO3 6 و 9 ساعته سبب بهبود ضریب یکنواختی گردیدند. تیمارهای Na2SiO3 و KNO3 12 ساعته، باعث بدتر شدن وضعیت و کاهش درصد جوانه‌زنی، افت ویگور یک و دو و کاهش سرعت جوانه‌زنی شدند. Na2SiO3 در تمام سطوح و KNO3 9 و 12 ساعته، سبب کاهش وزن خشک ساقه‌چه در تنش شدند. پرولین تنها تحت تأثیر KNO3 در تنش افزایش یافت و کلروفیل‌ها بر اثر شوری کاهش و تحت تأثیر پرایمینگ افزایش یافتند. به طور کلی، پرایمینگ سبب افزایش تحمل به شوری گردید و ترکیب‌های تیماری با زمان‌های کوتاه‌تر در این رابطه مؤثرتر بودند.

زیست‌شناسی گیاهی ایران

مقالات آماده انتشار

شماره جاری

دوره 12 (1399)

دوره 11 (1398)

دوره 10 (1397)

دوره 9 (1396)

دوره 8 (1395)

دوره 7 (1394)

دوره 6 (1393)

دوره 5 (1392)

دوره 4 (1391)

دوره 3 (1390)

دوره 2 (1389)

دوره 1 (1388)

دوره و شماره: دوره 7، شماره 26، زمستان 1394

1. متن کامل نشریه + پیوست‌ها (زمستان 1394)

چکیده

2. تغییر در ترکیبات فنلی و فعالیت آنزیم‌های فنیل آلانین آمونیالیاز و تیروزین آمونیالیاز توسط پیش‌تیمار اتانول آمین در گیاه Nicotiana rustica تحت شرایط تنش شوری کشت در شیشه

چکیده

3. روند تکامل صفات ریخت‌شناسی گونه‌های Astragalus dictyolobus و A. tawilicus و A. victoriae بر اساس تبارزایی داده‌های حاصل از توالی کلروپلاستی matK

چکیده

4. القای پاسخ‌های دفاعی و تولید متابولیت‌های ثانویه در کشت سلولی کتان سفید (Linum album) توسط امواج فراصوت

چکیده

5. بررسی تغییرات فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان و متابولیت‌های ثانویه گیاهچه‌های آویشن (Thymus vulgaris) تحت تنش شوری در شرایط کشت درون‌شیشه

چکیده

6. اثر سیلیکون و نانوسیلیکون در کاهش صدمات ناشی از تنش شوری بر گیاهچه ذرت

چکیده

7. ارتقای تحمل و بهبود وضعیت بذر یونجه (Medicago sativa) در شرایط تنش شوری تحت تأثیر زمان‌های متفاوت پرایمینگ با Na2SiO3 و KNO3

چکیده